25 Φεβρουαρίου, 2015
Του Αντώνιου Μπαζιργιάννη – Εκπαιδευτικού
Α
Αβρέας: υπασπιστής του Μ. Αλεξάνδρου, ένας από τους τρεις που υπερασπίσθηκαν θαρραλέα το Μακεδόνα βασιλιά στην ινδική πόλη των Μαλλών, όταν ο Αλέξανδρος πήδησε ο ίδιος από το τείχος μέσα στην πόλη (326 π.Χ.). Ο Αβρέας σκοτώθηκε προσπαθώντας να καλύψει το βασιλιά, ο ίδιος ο Αλέξανδρος πληγώθηκε βαριά, όμως η πόλη κατακτήθηκε.
Αγαθοκλής: γιος του Λυσίμαχου, διαδόχου του Μ. Αλεξάνδρου. Δολοφονήθηκε το 284 π.Χ. από τον Πτολεμαίο Κεραυνό.
Αγάθων: αδελφός του Παρμενίωνα, επικεφαλής της Φρουράς στη Βαβυλώνα.
Αγάθων: γιος του Τυρίμμα, αρχηγός των Οδρυσών ιππέων στη μάχη των Γαυγαμήλων.
Αγησίλαος: απεσταλμένος του Αντίγονου στην Κύπρο. Το 315 π.Χ. προσπάθησε να πείσει τους Κύπριους να πάνε με το μέρος του Αντίγονου.
Αδαίος: ποιητής με το όνομα του οποίου σώζονται δύο αναθηματικά επιγράμματα στην Παλατινή Ανθολογία. Έζησε την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου ή κατά τη γνώμη άλλων τον καιρό του Περγαμηνού βασιλέα Άτταλου του Α’.
Αδαίος: Χιλίαρχος στο στρατό του Μ. Αλεξάνδρου. Σκοτώθηκε το 334 π.Χ. μπροστά στην Αλικαρνασσό.
Αδαίος: στρατηγός που υπηρέτησε στο μισθοφορικό στρατό του Φιλίππου του Β’. Συνήθιζε να περηφανεύεται για τα ανύπαρκτα κατορθώματά του. Σκοτώθηκε το 353 π.Χ. στα Κύψελα του Έβρου πολεμώντας εναντίον του Αθηναίου στρατηγού Χάρητα.
Αδαίος: αξιωματούχος του βασιλιά Περσέα. Το 169 π.Χ. προσπάθησε ως απεσταλμένος του Περσέα να συνάψει συμμαχία με το βασιλιά των Ιλλυριών Γένοιο.
Αδαίος: αρχηγός εξέγερσης που ξέσπασε κατά την περίοδο που ο Πτολεμαίος ο ευεργέτης έκανε το Συριακό πόλεμο.
Αδαίος: στρατηγός ή δυνάστης άγνωστης χώρας. Έγινε γνωστός από χάλκινα νομίσματα του 2ου π.Χ. με την επιγραφή Αδαίου.
Αδέα ή Ευρυδίκη: κόρη του Αμύντα, γιου του Περδίκκα του Γ’ και της Κύννας. Παντρεύτηκε το Φίλιππο τον Γ’ τον Αρριδαίο.
Άδμητος: επικεφαλής των υπασπιστών του Αλέξανδρου. Σκοτώθηκε κατά την πολιορκία της Τύρου.
Άδραστος: περιπατητικός φιλόσοφος από τους Φιλίππους της Μακεδονίας (4ος π.Χ. αιώνας). Έργο του το «Περί μουσικής».
Αέροπος: απόγονος του Ηρακλείδη Τημένου από το Άργος. Μαζί με τα αδέλφια του Περδίκκα και Γανάνη ίδρυσαν τη μακεδονική δυναστεία.
Αέροπος: γιος του Φιλίππου του Α’. Βασίλευσε από το 588 έως το 568 π.Χ.
Αέροπος: ξακουστός στρατηγός του Φιλίππου του Β’. Εκδιώχθηκε από το στράτευμα γιατί επέδειξε διαγωγή ανάρμοστη προς το αξιώμά του.
Αέροπος ο Β’: επίτροπος του ανήλικου βασιλιά Ορέστη, γιου του Αρχέλαου. Σφετερίσθηκε το θρόνο και βασίλευσε ως το 395 π.Χ.
Αθαρρίους: έμπιστος του Μ. Αλεξάνδρου. Το 330 π.Χ. πήρε εντολή από τον Αλέξανδρο να συλλάβει τους συνωμότες Φιλώτα κ.ά. στη Δραγγιανή χώρα.
Αθηναγόρας: στρατηγός του Φιλίππου του Ε’ (197 π.Χ.).
Αθηναγόρας: στρατηγός και φρούραρχος της Θεσσαλονίκης (168 π.Χ.).
Αθήναιος: γιος του Αττάλου του Α’ και αδελφός του βασιλιά Ευμένη της Περγάμου.
Αθήναιος: στρατηγός του Αντίγονου, που κατατρόπωσε τους Ναβαταίους το 312 π.Χ.
Αθλίας: απεσταλμένος του Μ. Αλεξάνδρου στην Αθήνα για να επιδώσει επιστολή στον Αντίπατρο. Ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης όταν έμαθε την αποστολή του Αθλία έκανε το εξής λογοπαίγνιο: «άθλιος παρ’ αθλίου δι αθλίου προς άθλιον», που σημαίνει: άθλιος στάλθηκε από άθλιο με άθλιο (γράμμα) για άθλιο.
Αθρυίλατος: γιατρός από τη Θάσο, σύγχρονος του Μ. Αλεξάνδρου.
Άθως: ένας από τους Γίγαντες. Κατά τη Γιγαντομαχία άρπαξε ένα βουνό της Θράκης και το πέταξε εναντίον των θεών. Το βουνό έπεσε στην περιοχή που αργότερα ονομάσθηκε Άθως.
Αιανός: γιος του βασιλιά Ελύμου. Ήταν προστάτης και ιδρυτής της πόλης Αιανής ή Αίανας.
Αισίλλας: ρωμαίος ταμίας στη Μακεδονία (1ος π.Χ. αιώνας). Έκοψε ασημένια νομίσματα με παραστάσεις από την ιστορία της Μακεδονίας.
Αισχύλος: αξιωματικός του Μ. Αλεξάνδρου, διοικητής της Ρόδου. Ως αρχηγός νηοπομπής προσπάθησε χωρίς επιτυχία, να μεταφέρει στην Πέλλα την πρώτη αποστολή θησαυρών.
Ακαλανθίς: μυθολογικό πρόσωπο, κόρη του βασιλιά Πιερία. Μεταμορφώθηκε αυτή και οι άλλες οκτώ αδελφές της σε Κίσσες, επειδή καυχήθηκαν πως τραγουδούσαν καλύτερα από τις εννέα Μούσες.
Ακεσαμενός: μυθικός ήρωας και βασιλιάς της Παιονίας. Ίδρυσε την πόλη Ακεσαμεναί.
Αλέξάνδρος ο Α’ ο Φιλέλλην (498-454): βασιλιάς της Αρχαίας Μακεδονίας. Απέκτησε πανελλήνια φήμη κατά τους περσικούς πολέμους. Υπέταξε τους Λυγκηστές, τους Ορέστες και τους Ελυμιώτες.
Αλέξανδρος ο Β’ γιος του Αμύντα του Α’: Ανέβηκε στο θρόνο το 369 π.Χ. Δολοφονήθηκε από τον Πτολεμαίο τον Αλωρίτη.
Αλέξανδρος ο Γ’: ο μέγιστος στρατηλάτης όλων των εποχών (356-323 π.Χ.).
Αλέξανδρος ο Δ’: γιος του Μ. Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης (Βαβυλώνα 323 Αμφίπολις 311 π.Χ.). Γεννήθηκε μετά το θάνατο του πατέρα του και ανακηρύχθηκε βασιλιάς από το στρατό. Βρέθηκε στο επίκεντρο αντιπαραθέσεων μεταξύ των στρατηγών του πατέρα του. Σκοτώθηκε στην Αμφίπολη μαζί με τη μητέρα του μετά από διαταγή του Κάσσανδρου.
Αλέξανδρος ο Ε’: γιος του Κάσσανδρου και της Θεσσαλονίκης, αδελφής του Μ. Αλεξάνδρου. Ανέβηκε στο θρόνο το 296 π.Χ. μετά το θάνατο του αδελφού του Φίλιππου, που είχε διαδεχθεί τον Κάσσανδρο και συμβασίλευσε με τον άλλον αδελφό του τον Αντίπατρο. Σκοτώθηκε από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή το 294 π.Χ.
Αλέξανδρος ο Στ’: αιχμαλωτίσθηκε από τους Ρωμαίους και κόσμησε το θρίαμβο του νικητή της Πύδνας (168 π.Χ.) Παύλου Αιμίλιου.
Αλέξανδρος: γιος του Αέροπου. Πήρε για σύζυγό του την κόρη του Αντίπατρου. Πήρε μέρος σε συνωμοσία κατά του Αλέξανδρου και καταδικάστηκε σε θάνατο το 331 π.Χ.
Αλέξανδρος: γιος του Πολυσπέρχοντα. Έγινε στρατηγός του Κάσσανδρου εναντίον του Αντίγονου. Δολοφονήθηκε το 314 π.Χ. από Σικυώνιους, τους οποίους είχε υποδουλώσει.
Αλέξανδρος: γιος του Λυσίμαχου, αδελφός του Αγαθοκλή.
Αλέξανδρος: φίλος του Δημητρίου Πολιορκητή που συνελήφθη από τους Ρόδιους κατά την πολιορκία της Ρόδου.
Αλέξανδρος: πατέρας του Πευκέστα και του Αμύντα.
Αλέξανδρος ο νεότερος: γιος του Αντίπατρου, με σπουδαία μόρφωση. Ο Στράβων αναφέρει πως ίδρυσε την Ουρανούπολη στον Άθω.
Αλέξιππος: γιατρός του Μ. Αλεξάνδρου. Ο Αλέξανδρος τον ευχαρίστησε με επιστολή του, γιατί θεράπευσε τον άρρωστο σωματοφύλακά του Πευκέστα.
Αλθαιμένης ή Αλθαμένης: πατέρας ενός αρχηγού ιππέων του Μ. Αλεξάνδρου.
Αλιάκμων: ποτάμιος θεός, γιος του Ωκεανού και της Τηθύας ή σύμφωνα με άλλο μύθο, γιος του Παλαιστίνου, που ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Πιερίας.
Αλκέτας: βασιλιάς της Μακεδονίας, πατέρας του Αμύντα του Α’ (568-540 π.Χ.).
Αλκέτας: αδελφός του Περδίκκα του Β’. Σκοτώθηκε μαζί με το γιο του Αλέξανδρο, γιατί διεκδίκησε το θρόνο.
Αλκέτας: γιος του Ορόντη, αδελφός του Περδίκκα, στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Το 319 π.Χ. αυτοκτόνησε στην Τελμησσό, ΒΔ της Αττάλειας, για να μην θανατωθεί από τον Αντίγονο, ο οποίος τον καταδίκασε σε θάνατο μαζί με τον Ευμένη και 15 άλλους στρατηγούς.
Αλκίας: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου από την Ηλεία, αρχηγός του ιππικού των Ηλείων. Διακρίθηκε στη μάχη της Ισσού.
Αλκίμαχος: αδελφός του Λυσίμαχου από την Πέλλα. Στάλθηκε από τον Αλέξανδρο να καταργήσει τις ολιγαρχικές διοικήσεις των αιολικών και ιωνικών πόλεων. Ακόμη στάλθηκε στην Αθήνα για να ζητήσει βοήθεια σε πλοία και διευκολύνσεις μέσω των λιμανιών της Αττικής.
Άλκιμος: στρατηγός του Δημητρίου Πολιορκητή που σκοτώθηκε στη Ρόδο.
Άλμωψ: γιος του Ποσειδώνα και της Έλλης, ένας από τους Γίγαντες, επώνυμος ήρωας της Αλμωπίας.
Αμάδας: εταίρος, επικεφαλής των παλαίμαχων στρατιωτών του Μ. Αλεξάνδρου, που γύρισαν από την Ώπι στη Μακεδονία.
Άμαθος: γιος του Μακεδόνα, αδελφός του Αργέα, του Πίερου και του Βρούσσι.
Άμαστρις: κόρη του Οξυάθρη, αδελφού του Δαρείου του Κοδομανανού. Υπήρξε σύζυγος του στρατηγού του Μ. Αλεξάνδρου Κρατερού, αργότερα του Τυράννου της Βιθυνίας Διόνυσου και τέλος του βασιλιά της Θράκης Λυσίμαχου. Ίδρυσε στον Πόντο την πόλη Αμάστριδα.
Αμερίας: λεξικογράφος των πρώτων αλεξανδρινών χρόνων. Στο έργο του «Γλώσσαι», είδος λεξικού που περιέχει λέξεις από τις λεγόμενες εθνικές γλώσσες, κατατάσσει και χρησιμοποιεί το ίδιο σύστημα με τον Καλλίμαχο και τον Αρισοτφάνη Βυζάντιο. Στο άλλο του έργο, το «Ριζοτομικόν» περιλαμβάνονται θέματα βοτανολογίας.
Αμύντας ο Α’: γιος του Αλκέτα (6ος π.Χ. αιώνας). Διατηρούσε στενές σχέσεις με τον Τύραννο των Αθηνών Πεισίστρατο. Υπήρξε υποτελής του Δαρείου.
Αμύντας ο Β’: βασιλιάς (394-393), γιος του Αρχέλαου. Πήρε ως γυναίκα του τη μικρότερη κόρη της χήρας Κλεοπάτρας, δεύτερης συζύγου του πατέρα του.
Αμύντας ο Γ’: βασιλιάς (393-370 π.Χ.) γιος του Αρριδαίου, δισέγγονος του Αλέξανδρου του Α’, πατέρας του Φιλίππου του Β’.
Αμύντας ο Δ’: γιος του Περδίκκα του Γ’ τελούσε υπό την επιτροπεία του θείου του Φίλιππου, γιου του Αμύντα του Γ’, μέχρι το 354 π.Χ. χρονιά που ανακηρύχθηκε βασιλιάς ο Φίλιππος από το στρατό.
Αμύντας: γιος του Φιλίππου, εγγονός του Αλέξανδρου του Α’. Μετά το θάνατο του πατέρα του υπήρξε ανταπαιτητής των δικαιωμάτων του θρόνου.
Αμύντας: γιος του βασιλιά Αλέξανδρου του Α’ (5ος αιώνας π.Χ.). Παραγκωνίστηκε από τα άλλα αδέλφια του (Φίλιππο, Αλκέτα και Περδίκκα) και δεν άσκησε καμιά εξουσία.
Αμύντας: γιος του Αντίοχου (β’ μισό του 4ου αιώνα). Μετά το θάνατο του Φιλίππου του Β’, κατέφυγε στους Πέρσες. Στη μάχη της Ισσού ήταν επικεφαλής των Ελλήνων μισθοφόρων του Δαρείου. Μετά την ήττα του Δαρείου κατέφυγε στην Αίγυπτο, όπου με τις τυχοδιωκτικές του ενέργειες εξόργισε τους Αιγυπτίους που τελικά τον σκότωσαν.
Αμύντας: γιος του Τυμφαίου Ανδρομένη, στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Κατηγορήθηκε το 330 π.Χ. ως συνωμότης, αθωώθηκε όμως ύστερα από δίκη. Σκοτώθηκε λίγο αργότερα σε κάποια πολιορκία.
Αμύντας: ένας από τους πολεμικούς χρονογράφους του Μ. Αλεξάνδρου. Από το έργο του «Ασίας σταθμοί» σώζονται ελάχιστα αποσπάσματα.
Αμύντας: αδελφός του Πευκέστα, σωματοφύλακας του Φίλιππου του Αρριδαίου, μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου.
Αμύντας: γιος του Πέρση αυλικού Βουβάρη και της Γυγαίας, αδελφής του Μ. Αλεξάνδρου του Α’. Ο Ξέρξης του παραχώρησε την πόλη της Συρίας Αλάβανδα.
Αμύντας: γιος του Νικολάου, σατράπης της Βακτριανής (329 π.Χ.).
Αμύντας: στρατηγός του Αντίγονου. Σκοτώθηκε το 301 π.Χ. από τον Αριαράθη, βασιλιά των Αρμενίων.
Αμύντωρ: πατέρας του Ηφαιστίωνα, καταγόμενος από την Πέλλα.
Αμφίμαχος: σατράπης της Μεσοποταμίας μετά τη διανομή της αυτοκρατορίας από τους στρατηγούς του Μ. Αλεξάνδρου.
Αμφοτερός: αξιωματικός του Μ. Αλεξάνδρου. Μαζί με τον Ηγέλοχο νίκησαν τον Περσικό στόλο στο Αιγαίο (333 π.Χ.), εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη επικοινωνία της Μακεδονίας με το στρατό του Μ. Αλεξάνδρου στην Ασία.
Ανάξιππος: εταίρος που τοποθετήθηκε από τον Αλέξανδρο δίπλα στο σατράπη της Σουσίας Σατιβαρζάνη για να ελέγχεται καλύτερα η σατραπεία.
Ανδράγαθος: στρατηγός του Δημήτριου του Πολιορκητή. Ανέλαβε τη διοίκηση της Αμφίπολης, αλλά την παρέδωσε στο Λυσίμαχο κι ο ίδιος παραδόθηκε.
Ανδρίσκος: γνωστός ως ψευδοφίλιππος. Γεννήθηκε στο Αδραμύτιο της Μ. Ασίας. Διεκδίκησε και κατέλαβε το θρόνο της Μακεδονίας (149 π.Χ.) ισχυριζόμενος ότι είναι ο Φίλιππος, ο γιος του τελευταίου βασιλιά Περσέα. Νίκησε τους Ρωμαίους σε δύο μάχες, αλλά το 148 π.Χ. ο ρωμαϊκός στρατός με αρχηγό τον Καικίλιο Μέτελλο νίκησε τον Ανδρίσκο στην Πύδνα. Τότε αυτός κατέφυγε στο βασιλιά της Θράκης Βύζο, αλλά αυτός τον παρέδωσε στους Ρωμαίους, οι οποίοι τον θανάτωσαν.
Ανδροκλής: τριήραρχος του Μ. Αλεξάνδρου. Οι τριήρεις του βυθίστηκαν σε μια έξοδο των Τυρίων το 332 π.Χ.
Ανδροκύδης: γιατρός του Μ. Αλεξάνδρου, τον οποίον προσπαθούσε να εμποδίσει να μεθάει. Σύμφωνα με το Θεόφραστο, σαν φάρμακο χρησιμοποιούσε τη ράφανο (ραπάνι).
Ανδρόμαχος: γιος του Αχαιού, αδελφός της Λαοδίκης και της Αντιοχίδος. Η οικογένειά του συνδεόταν στενά με την οικογένεια των Σελευκίδων.
Ανδρόμαχος: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, που διηύθυνε την αριστερή πτέρυγα του ιππικού, στη μάχη των Γαυγαμήλων.
Ανδρομένης (ο Τυμφαίος): πατέρας του Αμύντα, στρατηγού του Μ. Αλεξάνδρου. Κατηγορήθηκε πως έλαβε μέρος στη συνωμοσία του Φιλώτα, μαζί με τους γιους του Συμία και Άτταλο, αλλά τελικά αθωώθηκε.
Ανδρομήδης: έμπιστος του Αντίοχου του Δ’ του Επιφανούς, που τον αντικατέστησε όταν έλειψε για καταπνίξει τις επαναστάσεις των Ταρσηνών και Μαλόττων. Κατά τη διάρκεια της απουσίας του Αντίοχου, δωροδοκήθηκε από έναν Ιουδαίο αρχιερέα. Όταν γύρισε ο Αντίοχος από την εκστρατεία τον θανάτωσε.
Ανδρόνικος ο Ολύνθιος: πήρε μέρος στην εκστρατεία του Αλέξανδρου. Αργότερα διετέλεσε στρατηγός του Αντίγονου.
Ανδροσθένης ο θάσιος: ένας από τους 33 Τριήραρχους του Μ. Αλεξάνδρου. Έλαβε μέρος στον περίπλου του Νεάρχου από τον Ινδό ως τον Ευφράτη.
Ανδροσθένης: διοικητής της Κορίνθου. Το 197 π.Χ. ηττήθηκε από τους Αχαιούς.
Αντιγένης: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου που έχασε το ένα του μάτι στην πολιορκία της Περίνθου (340 π.Χ.). Καθαιρέθηκε για μια κατάχρησή του, αλλ’ αποκαταστάθηκε. Αργότερα πήγε με τον Ευμένη εναντίον του Αντίγονου του Α’. Μετά συνωμότησε κατά τον Ευμένη μαζί με άλλους στρατηγούς και παράδωασν στον Αντίγονο τον Ευμένη, αλλά ο Αντίγονος τους σκότωσε.
Αντιγόνη: κόρη του Κάσσανδρου, σύζυγος του Λάγου, μητέρα της Βερενίκης της Α’.
Αντιγόνη: ευνοούμενη του Φιλώτα. Καταγόταν από την Πύδνα. Από τη φλυαρία της μαθεύτηκε το σχέδιο του Φιλώτα κατά του Αλέξανδρου.
Αντίγονος ο Α’ ο Κύκλωπας ή Μονόφθαλμος ή Ετερόφθαλμος (381-301 π.Χ.): γιος του Φιλίππου, στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, σατράπης της Φρυγίας. Κατά τις διαμάχες των διαδόχων συμμάχησε με τους Αντίπατρο, Κρατερό, Λυσίμαχο και Πτολεμαίο εναντίον του Περδίκκα. Κοντά στον Ελλήσποντο οι συνασπισμένες δυνάμειες νικήθηκαν από τον Ευμένη, σύμμαχο του Περδίκκα. Το 321 π.Χ. μετά τη δολοφονία του Περδίκκα, ο Αντίγονος διορίσθηκε διοικητής της Ασίας. Σκοπός του έγινε η ένωση του βασιλείου του Μ. Αλεξάνδρου. Οι άλλοι διάδοχοι συνενώθηκαν και τον ανάγκασαν να κλείσει ειρήνη (311 π.Χ.). Το 301 π.Χ. ο Αντίγονος σκοτώθηκε σε ηλικία 80 χρόνων, στην αποφασιστική μάχη της Ιψού. Με το θάνατό του πέθανε και η ιδέα της ένωσης του Αλεξανδρινού Κράτους.
Αντίγονος ο Γονατάς (320–239 π.Χ.): εγγονός του Αντίγονου του Α’ και γιος του Δημήτριου του Πολιορκητή. Ανέβηκε στο θρόνο της Μακεδονίας το 276 π.Χ. Ο κυριότερος αντίπαλός του ήταν ο Πύρρος, βασιλιάς της Ηπείρου. Τα στρατεύματα των δύο αντιπάλων συγκρούστηκαν στην Πελοπόννησο. Νικητής αναδείχθηκε ο Αντίγονος. Μετά τη νίκη του Αντίγονου η εξουσία του απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα. Υπήρξε ο πιο ένδοξος από του βασιλιάδες της εποχής του, συγκεντρώνοντας γύρω του ανθρώπους των γραμμάτων και των επιστημών.
Αντίγονος ο Δώσωνας: ανεψιός του Αντίγονου Γονατά και γιος του Δημητρίου του Καλού, του Κυρηναίου. Ανέλαβε τη βασιλεία, ως επίτροπος του οκτάχρονου Φίλιππου του Ε’ (229 π.Χ.) αφού εν τω μεταξύ είχε πεθάνει ο Δημήτριος ο Β’ (γιος του Αντίγονου Γονατά). Στα βόρεια σύνορα απέκρουσε τις επιδρομές διαφόρων λαών. Στην Πελοπόννησο έτρεξε να βοηθήσει τους συμμάχους του της Αχαϊκής Συμμαχίας, όταν αυτοί δέχθηκαν επίθεση από τον Κλευμένη, βασιλιά της Σπάρτης. Στην αποφασιστική μάχη της Σελασίας νίκησε τους Σπαρτιάτες και τους ανάγκασε να γίνουν μέλη της Πανελληνίου Συμμαχίας. Ο Αντίγονος έγινε τότε, όπως αναφέρει ο Πολύβιος, ηγεμόνας όλων των συμμάχων, συμπεριλαμβανομένων και των Λακεδαιμονίων.
Αντίγονος: γιος του Εχεκράτη, αδελφού του Αντίγονου του Δώσωνα, που αντιποιήθηκε το μακεδονικό θρόνο.
Αντίγονος: συγγραφέας του 1ου π.Χ. αιώνα. Έγραψε τη «Μακεδονική περιήγηση».
Αντικλής: βασιλικός παις, γιος του Θεόκριτου. Σε συνεννόηση με άλλους βασιλικούς παίδες σχεδίασαν να δολοφονήσουν τον Αλέξανδρο, το 327 π.Χ. Προδόθηκαν όμως τα σχέδιά τους κι αφού βασανίστηκαν σκληρά, θανατώθηκαν μετά από διαταγή του Αλέξανδρου.
Αντίμαχος: στρατηγός του βασιλιά Περσέα, που του εμπιστεύθηκε τη φρούρηση της Δημητριάδος, εναντίον των Ρωμαίων και του Ευμένη, το 168 π.Χ.
Αντιόπη: μυθολογικό πρόσωπο, σύζυγος του Πίερου, μητέρα των εννέα Μουσών.
Αντιοχίς: σύζυγος του Σέλευκου του Α’ και μητέρα του Αντίοχου του Α’.
Αντιοχίς: κόρη του Αντίοχου του Μεγάλου και σύζυγος του Αριφράβη ηγεμόνα της Καππαδοκίας.
Αντιοχίς: κόρη του στρατηγού του Σέλευκου Αχαιού, αδελφή της Λαοδίκης και του Ανδρόμαχου, μητέρα του βασιλιά της Περγάμου Αττάλου του Α’.
Αντίοχος: όνομα βασιλιάδων της Κομμηγηνής, συγγενείς του βασιλικού οίκου των Σελευκιδών.
Αντίοχος: αρχηγός των τοξοτών στη μάχη της Ισσού.
Αντίοχος το Α’ ο Σωτήρ (325-261 π.Χ): γιος του Σέλευκου και της Απάμας. Πήρε μέρος στη μάχη της Ιψού (301) ως αρχηγός του ιππικού. Μετά το θάνατο του πατέρα του (280 π.Χ.) έγινε βασιλιάς της Συρίας. Την επωνυμία «Σωτήρ» πήρε τιμητικά για τη νίκη του κατά των Γαλατών (277 π.Χ.). Το 263 π.Χ. ήρθε σε ρήξη με τον Ευμένη της Περγάμου. Στη μάχη των Σάρδεων αντιμετωπίζοντας τις ενωμένες δυνάμεις του Ευμένη και του Πτολεμαίου, νικήθηκε κι αναγνώρισε την αυτονομία της Περγάμου. Σύμφωνα με πληροφορίες των χρονικογράφων της εποχής εκείνης ο Αντίοχος σκοτώθηκε σε κάποια μάχη από Γαλάτη στρατιώτη σε ηλικία 64 ετών.
Αντίοχος ο Β’ ο θεός: γιος του Αντίοχου του Σωτήρα και της Στρατονίκης. Γεννήθηκε το 286 π.Χ. Σε ηλικία 20 χρονών έγινε συμβασιλιάς της Συρίας. Όταν έδιωξε τον τύραννο της Μιλήτου και της Εφέσου Τίμαρχο ονομάσθηκε από τους κατοίκους των δύο πόλεων «θεός». Το 246 π.Χ. πέθανε στην Έφεσο διορίζοντας διάδοχό του τον πρωτότοκο γιο από την πρώτη γυναίκα του Λαοδίκη, το Σέλευκο.
Αντίοχος ο ιέραξ: γιος του Αντίοχου του θεού και της Λαοδίκης. Σε ηλικία 14 ετών έγινε συμβασιλιάς με τον αδελφό του Σέλευκο το Β’ Το 229 π.Χ. σε πόλεμο με τον Άτταλο της Περγάμου νικήθηκε ολοκληρωτικά. Το 227 σκοτώθηκε στη Θράκη από τους Γαλάτες.
Αντίοχος ο Μέγας (242-187 π.Χ.): βασιλιάς της Συρίας, γιος του Σέλευκου του Β’ του Καλλίνικου. Το 223 διαδέχθηκε το Σέλευκο το Γ’ που δολοφονήθηκε. Ονομάσθηκε μέγας επειδή μεγάλωσε το κράτος του μετά από πολλούς αγώνες. Στη διαμάχη του με τους Ρωμαίους νικήθηκε στις Θερμοπύλες από τις ενωμένες δυνάμεις Ρωμαίων Σπαρτιατών και Φιλίππου του Ε’ της Μακεδονίας. Το 190 π.Χ. στη μάχη της Μαγνησίας νικήθηκε και πάλι από τους Ρωμαίους. Το 187 π.Χ. σκοτώθηκε από τους κατοίκους της Σουσιανής, γιατί δήθεν λεηλάτησε το ιερό του Βήλου για να πληρώσει πολεμική αποζημίωση στους Ρωμαίους.
Αντίοχος ο Δ’ ο Επιφανής: γιος του Αντίοχου του Μεγάλου. Βασίλευσε από το 175 έως το 164 π.Χ. Κρατήθηκε όμηρος στη Ρώμη 14 χρόνια. Όταν ελευθερώθηκε πέρασε από την Αθήνα και βοήθησε στην ανέγερση του Ολυμπιείου. Με την υποστήριξη του Ευμένη της Περγάμου ανέβηκε στο θρόνο του κράτους των Σελευκιδών. Το 170 π.Χ. στέφθηκε στη Μέμφιδα βασιλιάς και της Αιγύπτου. Το 169 π.Χ. μπήκε στα ιεροσόλυμα και προσπάθησε με κάθε τρόπο να εξελληνίσει τους Ιουδαίους. Η στάση του αυτή προκάλεσε την εξέγεση των Μακαββαίων. Πέθανε το 164 π.Χ. σε κάποια εκστρατεία του στην Περσία.
Αντίοχος ο Ευπάτωρ (173-165 π.Χ.): γιος του Αντίοχου του Δ’ και της Λαοδίκης. Ανέβηκε στο θρόνο σε ηλικία εννέα χρόνων. Πολέμησε κατά των Ιουδαίων και των Ρωμαίων. Δολοφονήθηκε από το Δημήτριο το Σωτήρα, διεκδικητή του θρόνου.
Αντίοχος ο Στ’ ο Επιφανής ή Διόνυσος (146-136 π.Χ.): γιος του σφετεριστή του θρόνου Αλέξανδρου Βάλα και της Κλεοπάτρας. Δολοφονήθηκε σε ηλικία δέκα χρόνων και το κράτος χωρίσθηκε σε πολλά βασίλεια.
Αντίοχος ο Ευεργέτης ή Σιδήτης (164-129 π.Χ.): γιος του Δημητρίου του Α’ του Σωτήρα και της Λαοδίκης. Επιτέθηκε κατά των Ιουδαίων που είχαν καταλάβει τμήματα του κράτους του και κατέλαβε την Ιερουσαλήμ γκρεμίζοντας τα τείχη της. Οι Ιουδαίοι όμως τον αποκάλεσαν Ευσεβή γιατί έδειξε πνεύμα ανεξιθρησκείας.
Αντίοχος ο Η’ ο Επιφανής, ο επιλεγόμενος Γρυπός (141-96 π.Χ.): γιος του Δημητρίου του Β’ και της Κλεοπάτρας. Η περίοδος της βασιλείας του χαρακτηρίζεται από αιματηρούς εμφύλιους πολέμους και δολοπλοκίες.
Αντίοχος ο Θ’ ο Φιλοπάτωρ ο Κυζικηνός (135-95 π.Χ.): γιος του Αντίοχου του Σιδήτη και της Κλεοπάτρας θεάς. Ύστερα από πολυετή πόλεμο έγινε βασιλιάς της Κοίλης Συρίας. Το 95 π.Χ. σκοτώθηκε σε αποφασιστική μάχη.
Αντίοχος ο Ι’ ο Ευσεβής (Φιλοπάτωρ): αδελφός του Αντίοχου του Θ’ του Φιλοπάτωρα. Για να εκδικηθεί το θάνατο του πατέρα του στράφηκε κατά του Σέλευκου, τον νίκησε και τον σκότωσε. Το 75 π.Χ. σκοτώθηκε σε μια εκστρατεία εναντίον των Πάρθων.
Αντίοχος ο ΙΑ’ ο Επιφανής Φιλάδελφος: γιος του Αντίοχου του δρυπού και της Τρύφαινας. Συμβασίλευσε με τον αδελφό του το Φίλιππο. Πνίγηκε στον Ορόντη σε μάχη κατά του Αντίοχου του Ι’ (93 π.Χ.).
Αντίοχος ο ΙΒ’ ο Διόνυσος, Επιφανής, Φιλοπάτορας, Καλλίνικος: Τελευταίος γιος του Αντίοχου του δρυπού. Έγινε βασιλιάς το 85 π.Χ. Σε μια εκστρατεία κατά των Ναβαταίων, πολέμησε γενναία, νίκησε, αλλά έχασε τη ζωή του σε ενέδρα.
Αντίοχος ο ΙΓ’ ο Ευγενής -Ασιατικός: τελευταίος βασιλιάς της Συρίας, γιος του Αντίοχου του Ι’ και της Κλεοπάτρας Σελήνης. Το 73 π.Χ. ανακηρύχθηκε βασιλιάς με την έγκριση των Ρωμαίων. Το 65 π.Χ. τον έριξε από το θρόνο ο Ρωμαίος Πομπήιος και το 64 η Συρία έγινε ρωμα.κή επαρχία. Έτσι έσβησε από την ιστορία το κράτος των Σελευκιδών.
Αντίπατρος. γιος του Ιόλλα (397-319 π.Χ.): Το 346 ήταν αρχηγός αποστολής για τις διαπραγματεύσεις ειρήνης με τους Αθηναίους. Πολέμησε εναντίον των θρακών και ύστερα από τη μάχη της Χαιρώνειας, επικεφαλής πρεσβείας πήγε στην Αθήνα. Όταν ο Αλέξανδρος πήγε στην Ασία όρισε αντιβασιλιά τον Αντίπατρο, ο οποίος νίκησε το βασιλιά της Σπάρτης Άγη το 330 π.Χ. εδραιώνοντας την κυριαρχία του. Ο Μ. Αλέξανδρος τον κάλεσε στη Μ. Ασία, μετά από επιστολές της μητέρας του και στη θέση του έβαλε τον Κρατερό. Η εντολή όμως δεν εκτελέστηκε λόγω θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου. Έτσι ο Αντίπατρος παρέμεινε διοικητής της Μακεδονίας. Το 392 π.Χ. νίκησε στη Θεσσαλία το στρατό του Αθηναίου στρατηγού Αντίφιλου. Ο Δημοσθένης κι ο Υπερείδης καταδικάστηκαν σε θάνατο. Μετά την εδραίωση της κυριαρχίας του ο Αντίπατρος πήγε με το μέρος του Περδίκκα στον πόλεμο των διαδόχων. Λίγο πριν από το θάνατό του (319 π.Χ.) όρισε διάδοχό του τον ικανότατο στρατηγό Πολυπέρχοντα ενώ το γιο του Κάσσανδρο τον έκανε απλό χιλίαρχο. Ο Αντίπατρος τέλος διετέλεσε και συγγραφέας. Έγραψε την ιστορία του βασιλιά Περδίκκα.
Αντίπατρος: γιος του Κάσσανδρου και της Θεσσαλονίκης, αδελφής του Μ. Αλεξάνδρου, εγγονός του στρατηγού Αντίπατρου. Ανέβηκε στο θρόνο το 297 π.Χ. Όταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής κατέλαβε το θρόνο, ο Αντίπατρος κατέφυγε στον πεθερό του Λυσίμαχο, ο οποίος όμως το 287 τον θεώρησε ύποπτο κι έδωσε εντολή να τον δολοφονήσουν.
Αντίπατρος: γιος του Φιλίππου, αδελφού του Κασσάνδρου. Εκθρονίσθηκε από το Σωσθένη. Ονομάσθηκε Ετησίας επειδή η βασιλεία του κράτησε όσο οι ετησίες (τα μελτέμια), 45 μέρες.
Αντίπατρος: γιος του Ασκληπιόδωρου. Έλαβε μέρος στη συνωμοσία του Ερμόλαου εναντίον του Μ. Αλεξάνδρου και καταδικάσθηκε σε θάνατο το 327 π.Χ.
Αντίπατρος ο Θεσσαλονικεύς: ποιητής της εποχής του Χριστού. Έγραψε επιγράμματα που βρίσκονται στην Ανθολογία του Φιλίππου του επιγραμματοποιού.
Αξιός: ποτάμιος θεός, σύζυγος της Περίβοιας και πατέρας του Πηλεγόνα.
Απάμα: Κόρη του βασιλιά της Βακτριανής Σπιταμένη. Ο Μέγας Αλέξανδρος την ημέρα του πανηγυρισμού των γάμων του στη Σούσα (324 π.Χ.) την έδωσε σύζυγο στον Σέλευκο Α’ το Νικάτορα. Προς τιμή της ονομάσθηκε Απάμεια η πόλη Πέλλα της Συρίας.
Απάμα: κόρη του Πέρση Αρτάβαζου, σύζυγος του Πτολεμαίου του Α’.
Απάμα: κόρη του Αντίοχου του Α’ και της Στρατονίκης, σύζυγος του Μάγη, βασιλιά της Κυρήνης και μητέρα της Βερενίκης.
Απολλόδωρος ο Αμφιπολίτης: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, αρχηγός των δυνάμεών του στη Βαβυλώνα. Έμαθε από τον αδελφό του τον οιωνοσκόπο Πειθαγόρα για το τέλος του Ηφαιστίωνα και του Μ. Αλεξάνδρου.
Απολλοφάνης: διορίσθηκε από τον Αλέξανδρο σατράπης της Γεδρωσίας. Σκοτώθηκε σε μάχη κατά των Ωρειτών.
Απολλωνίδης ο Ολύνθιος: στρατηγός, αντίπαλος του Φιλίππου του Β’ που τον εξόρισε το 349 π.Χ.
Απολλωνίδης: ίλαρχος στο στρατό του Ευμένη που αυτομόλησε στον Αντίγονο το Μονόφθαλμο (322 π.Χ.).
Απολλωνίδης: στρατηγός του Κάσσανδρου. Κατέστειλε στάση των Αργείων (315 π.Χ.).
Απολλώνιος: στρατηγός του Αντίοχου του Β’ του Επιφανούς. Με το ίδιο όνομα αναφέρεται κι ένας στρατηγός του Αντίοχου του Ε’ του Ευπάτορα.
Απολλωνίς: βασίλισσα της Περγάμου, σύζυγος του Αττάλου του Α’.
Αργαίος: βασιλιάς της Μακεδονίας, διάδοχος του Περδίκκα (7ος π.Χ. αιώνας).
Αργαίος: ένας από τους γιους του Πτολεμαίου του Λάγου, ιδρυτή της αλεξανδρινής δυναστείας.
Αργαίος: εγγονός του Αρχέλαου. Θανατώθηκε από το Φίλιππο το Β’, επειδή οι Αθηναίοι τον βοήθησαν να καταλάβει το θρόνο.
Αργαίος: πατέρας του Ηρακλείδη τον οποίο έστειλε ο Αλέξανδρος σε ναυτική αποστολή στις ακτές της Κασπίας.
Αργαίος: γιος του Πτολεμαίου του Α’ του Σωτήρα.
Αργέας: κατά τον Αππιανό, γενάρχης των Μακεδόνων που έφυγε από το Άργος και πήγε στην Ορεστίδα, χώρα γύρω από τον Αλιάκμονα. Έτσι δικαιολογείται η ονομασία Αργεάδαι που είχαν οι βασιλείς της Μακεδονίας.
Αργέας: γιος του Μακεδόνα, αδελφός του Άμαθου, του Πίερου και του Βρούσσι. Αρέέτηηςς:: επικεφαλής των σαρισσοφόρων στη μάχη των Γαυγαμήλων.
Αριδαίος: γιος του Αμύντα του Α’, ηγεμόνας της Ελιμιώτιδας. Αριδδαίοςς:: γιος του Αμύντα, ετεροθαλής αδελφός του Φιλίππου του Β’. Δολοφονήθηκε στην Όλυνθο το 348 π.Χ. μετά την άλωσή της από το Φίλιππο.
Αριδαίος: γιος του Φιλίππου, ετεροθαλής αδελφός του Μ. Αλεξάνδρου μετά το θάνατο του οποίου ο στρατός τον ανακήρυξε βασιλιά (323 π.Χ.). Δολοφονήθηκε μετά από εντολή της Ολυμπιάδας το 317 π.Χ.
Αριδαίος: στρατηγός του Πτολεμαίου, που ανέλαβε την επιμέλεια της βασιλείας, μετά το φόνο του Περδίκκα. Αργότερα έγινε σατράπης της Φρυγίας, αλλά τον έδιωξε ο Αντίγονος και πήγε στην Χίο.
Αριστόβουλος ο Κασσάνδριος: ιστορικός του 4ου π.Χ. αιώνα. Καταγόταν από τη Χαλκιδική. Ακολούθησε το Μ. Αλέξανδρο στις εκστρατείες του και σε ηλικία 84 χρονών έγραψε ιστορία γι’ αυτόν. Ο τίτλος του έργου του δε σώθηκε, αποτέλεσε όμως η πραγματεία του αυτή τη βασικότερη πηγή του Αρριανού.
Αριστοδαμίδας: μυθικός βασιλιάς, πρόγονος του Κάρανου.
Αριστόμαχος: μυθικός βασιλιάς, πρόγονος του Κάρανου.
Αριστόνους ο Πελλαίος: γιος του Πεισαίου, σωματοφύλακας του Μ. Αλεξάνδρου. Τον τίμησε με χρυσό στεφάνι ο Αλέξανδρος στη Σούσα καθώς και τους άλλους σωματοφύλακες, για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στην εκστρατεία.
Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης (384-322 π.Χ.): γιος του Νικομάχου, γιατρού του βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα του Β’. Σε ηλικία δεκαεπτά χρονών πήγε στην Αθήνα και σπούδασε στην Ακαδημία του Πλάτωνα. Το 343 π.Χ. κατέφυγε στη Μυτιλήνη, απ’ όπου τον κάλεσε ο Φίλιππος για να γίνει παιδαγωγός του γιου του Αλέξανδρου. Όταν ο Αλέξανδρος άρχισε την εκστρατεία στην Ασία, ο Αριστοτέλης ίδρυσε στην Αθήνα την περιπατητική σχολή. Μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου κατέφυγε στη Χαλκίδα, απ’ όπου καταγόταν η μητέρα του, όπου και πέθανε μετά από ένα χρόνο (322 π.Χ.). Τα έργα του χωρίζονται σε Φυσικά, Ψυχολογικά, Ηθικά, Πολιτικά, Αισθητικά.
Αριστοφών: ζωγράφος από τη Θάσο, γιος και μαθητής του Αχλαοφώντα, αδελφός του Πολύγνωστου (5ος π.Χ. αιώνας).
Αρίστων: ιλάρχης στη μάχη των Γαυγαμήλων. Αρίστωων:: αρχηγός του ιππικού των Παιόνων κατά την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου. Η συμβολή του στις νικηφόρες μάχες της Ισσού και των Γαυγαμήλων ήταν σημαντική.
Άρπαλος ο πρεσβύτερος: πατέρας του Κάλα, στρατηγού του Μ. Αλεξάνδρου και θείος του Άρπαλου.
Άρπαλος ο νεώτερος: γιος του Μαχάτα, απόγονου του ήρωα Ελύμου, παιδικός φίλος του Μ. Αλεξάνδρου. Ακολούθησε τον Αλέξανδρο στην εκστρατεία της Ασίας και διορίστηκε φύλακας των θησαυρών της Βαβυλώνας. Καταπαστάλησε μέρος των χρημάτων και μαθαίνοντας ότι ο Αλέξανδρος θα γυρίσει στη Βαβυλώνα, κατέφυγε στην Αθήνα κι από εκεί στην Κρήτη, όπου σκοτώθηκε από τον Λακεδαιμόνιο Θίβρωνα.
Αρραβαίος: άρχοντας των Λυγκηστών, ο οποίος σήκωσε ανταρσία κατά του βασιλιά Αρχέλαου.
Αρραβαίος ο Λυγκηστής: κατηγορήθηκε για συνωμοσία κατά του Φιλίππου του Β’ κι εκτελέστηκε μαζί με τον αδελφό του Ηρομένη μετά το θάνατο του Φιλίππου (336 π.Χ.).
Αρριδαίος: ηγεμόνας Ελυμιώτιδος
Αρριδαίος: πατέρας του Αμύντα
Αρριδαίος: γιος του Φιλίππου του Β’
Αρσέας: πατέρας του Επιμένη
Αρσινόη: ευνοούμενη του Φιλίππου του Β’, σύζυγος του στρατηγού Λάγου, μητέρα του Πτολεμαίου του Α’
Αρσινόη η Α’: κόρη του βασιλιά της Θράκης Λυσίμαχου, πρώτη σύζυγος του Πτολεμαίου του Β’ του Φιλάδελφου και μητέρα του Πτολεμαίου του Γ’ του Ευεργέτη
Αρσινόη η Β’ (316-270 π.Χ.): κόρη του Πτολεμαίου του Α’. Κόπηκαν πολλά νομίσματα με την προτομή της και το όνομά της δόθηκε σε πολλές πόλεις.
Αρσινόη η Γ’: κόρη του Πτολεμαίου Γ’ του Ευεργέτη και σύζυγος του Πτολεμαίου Δ’ του Φιλοπάτορα.
Αρσινόη: κόρη του Πτολεμαίου ΙΑ’ του Αυλήτη και αδελφή της Κλεοπάτρας.
Αρσινόη: σύζυγος του Μάγα, βασιλιά της Κυρήνης. Ονομαζόταν και Απάμα.
Αρχέλαος (413-399 π.Χ.): γιος του Περδίκκα του Β’, από τους σημαντικότερους βασιλιάδες της Αρχαίας Μακεδονίας. Σπουδαίος οργανωτής, σε πολιτικό και πνευματικό επίπεδο.
Αρχέλαος: ετεροθαλής αδελφός του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Β’, γιος του Αμύντα του Γ’.
Αρχέλαος: γιος του Θεοδώρου, στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, διοικητής της Σουσιανής, από το 330 π.Χ.
Αρχέλαος: στρατηγός του Μ.Αλεξάνδρου, διοικητής της Αόρνου Βακτριανής.
Αρχέλαος: φρούραρχος της Τύρου. Παρέδωσε το 321 π.Χ. το θησαυρό της πόλης στον Άτταλο, όταν αυτός είχε εκστρατεύσει εναντίον του Πτολεμαίου.
Αρχίας: γιος του Αναξιδότου από την Πέλλα. Το 325 π.Χ. ο Μ. Αλέξανδρος του ανέθεσε να εξερευνήσει τις εκβολές του Ευφράτη.
Αρχίας: γιος του Αντίπατρου.
Άρχων Κλεινίου Πελλαίος: γιος του Κλεινία από την Πέλλα. Του δόθηκε η σατραπεία της Βαβυλώνας.
Άσανδρος: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, γιος του Φιλώτα και αδελφός του Παρμενίωνα. Διορίστηκε το 334 σατράπης της Λυδίας. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου έγινε σατράπης της Καρίας, συμμάχησε με τον Πτολεμαίο και σκοτώθηκε το 313 π.Χ. ηττημένος από τον Αντίγονο.
Ασκληπιόδωρος: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Τοποθετήθηκε από τον Αλέξανδρο τοποτηρητής της σατραπείας της Βαβυλώνας για να ελέγχει τον Πέρση σατράπη Μαζαίο.
Ασκληπιόδωρος: γραμματέας της Ευρυδίκης, συζύγου του Φιλίππου Γ’ του Αρριδαίου.
Ασκληπιόδωρος: ύπαρχος του Αντίγονου στη σατραπεία της Περσίδος.
Ασκληπιόδωρος: στρατηγός του Άσανδρου. Πολιόρκησε την πόλη Αμισό το 315 π.Χ.
Αταλάντη Ορόντου: αδελφή του Περδίκκα, γυναίκα του Άτταλου. Εκτελέστηκε με απόφαση του στρατού το 321 π.Χ. μαζί με 15 στρατηγούς του Περδίκκα.
Αταρίας: αξιωματικός του Κάσσανδρου. Πήρε μέρος στην πολιορκία της Πύδνας (317 π.Χ.).
Άτταλος: γιος του Ανδρομένη Τυμφαίος. Έγινε ύποπτος συμμετοχής σε συνωμοσία κατά του Αλέξανδρου, αλλά αθωώθηκε.
Άτταλος: θείος της Κλεοπάτρας, δεύτερης γυναίκας του Φιλίππου Β’, γαμπρός του Παρμενίωνα. Ο Φίλιππος τον έστειλε στην Ασία εναντίον των Περσών μαζί με τον Παρμενίωνα. Μετά το θάνατο του Φιλίππου προσπάθησε να καταλάβει την εξουσία. Σκοτώθηκε όμως από τις ενωμένες δυνάμεις του Εκαταίου.
Άτταλος: γιος του Λάγγαρου, αρχηγός των Αγριάνων στη μάχη της Ισσού, των Γαυγάμηλων. Πήρε ακόμη μέρος στην καταδίωξη του Δαρείου και του Παρμενίωνα, τους οποίους είχε στείλει ο Αλέξανδρος εναντίον του Αττάλου.
Άτταλος: αδελφός του Αμύντα. Το 330 κατηγορήθηκε ότι πήρε μέρος στη συνωμοσία του Φιλώτα εναντίον του Μ. Αλεξάνδρου. Αθωώθηκε όμως και τοποθετήθηκε σε κάποια μονάδα της φάλαγγας. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου τοποθετήθηκε αρχηγός του Στόλου. Όταν έμαθε το θάνατο του Περδίκκα, κατέλαβε την Τύρο. Το 319 π.Χ. πολέμησε μαζί με τον Αλκέτα κατά του Αντίγονου. Νικήθηκε και κλείσθηκε σε κάποιο οχυρό φρούριο, απ’ όπου προσπάθησε να διαφύγει χωρίς επιτυχία.
Άτταλος ο Α’ ο Σωτήρ: ο πρώτος βασιλιάς του ελληνιστικού κράτους της Περγάμου. Γνώρισε μεγάλη δόξα όταν νίκησε τους Γαλάτες. Για να διατηρήσει την ανεξαρτησία του βασιλείου του στράφηκε κατά του Φιλίππου του Ε’ και κατά των Σελευκιδών. Ίδρυσε την περίφημη βιβλιοθήκη της Περγάμου κι αφιέρωσε στην Ακρόπολη των Αθηνών μεγάλη γλυπτική σύνθεση που παράσταινε Γιγαντομαχία. Γιος του Αττάλου ήταν ο Ευμένης ο Β’ (221-159 π.Χ.).
Άτταλος ο Β’ ο Φιλάδελφος (159-138 π.Χ.): γιος του Αττάλου του Α’ και διάδοχος του αδελφού του Ευμένους του Β’. Ονομάσθηκε Φιλάδελφος γιατί υπήρξε πιστός συνεργάτης του αδελφού του αν και μπορούσε να πάρει νωρίτερα το θρόνο. Υποστήριξε όπως και ο πατέρας του τα γράμματα και τις τέχνες. Ίδρυσε στην Αθήνα την ομώνυμη μεγάλη στοά στην ανατολική πλευρά της Αρχαίας Αγοράς.
Άτταλος ο Γ’ ο Φιλομήτωρ: ανέβηκε στο θρόνο το 138 π.Χ. και πέθανε το 133 π.Χ. Με τη διαθήκη του κληροδότησε το Κράτος της Περγάμου στους Ρωμαίους.
Αυδάτα: μία από τις συζύγους του Φιλίππου του Β’. Καταγόταν από την Ιλλυρία.
Αυτολέων: βασιλιάς της Παιονίας (351-286 π.Χ.). Πολεμώντας εναντίον των Ιλλυριών διασώθηκε από τον Κάσσανδρο. Ήταν σύμμαχος των Αθηναίων.
Αυτόλυκος ή Αυτόδυκος: αδελφός του Λυσίμαχου. Ορίσθηκε από τον Αντίπατρο σωματοφύλακας του βασιλιά Φιλίππου του Γ’ του Αρριδαίου.
Β
Βάλαγρος ή Βάλακρος: Ιστοριογράφος από τον οποίο πήρε πολλά στοιχεία ο Στέφανος Βυζάντιος.
Βάλακρος: γιος του Αμύντα, στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, σατράπης της Φρυγίας, πρώτος σύζυγος της Φίλας, κόρης του Αντίπατρου.
Βάλακρος: γιος του Νικάνορος, ένας από τους εφτά σωματοφύλακες του Μ. Αλεξάνδρου. Σατράπης της Κιλικίας.
Βελάτης: κάτοικος Πέλλης. Έγινε γνωστός όταν σκότωσε τον Κένταυρο Άμυκο.
Βελεστίχη: γυναίκα από την παραθαλάσσια Μακεδονία, που αναδείχθηκε νικήτρια σε αγώνισμα αρματοδρομίας, στην 99η Ολυμπιάδα.
Βερενίκη: βασίλισσα της Συρίας (252 246 π.Χ.) κόρη του Πτολεμαίου Β΄ του Φιλάδελφου και της Αρσινόης της Α΄, κόρης του Λυσίμαχου. Ηταν σύζυγος του βασιλιά της Συρίας Αντίοχου Β΄. Το 247 π.Χ. δολοφονήθηκε στα ανάκτορα της Δάφνης από την έκπτωτη βασίλισσα Λαοδίκη, πρώην σύζυγο του Αντίοχου.
Βερενίκη: βασίλισσα της Αιγύπτου (57 55 π.Χ.). Κόρη του Πτολεμαίου του ΙΒ΄ του Αυλητή. Το 58 π.Χ. οι Ρωμαίοι έδιωξαν τον Πτολεμαίο κι έδωσαν το θρόνο στη σύζυγό του Κλεοπάτρα Τρύφαινα και στην κόρη της Βερενίκη. Οταν πέθανε η Κλεοπάτρα ο Πτολεμαίος δολοφόνησε τη Βερενίκη και ξαναπήρε το θρόνο.
Βερενίκη η Α: κόρη του Λάγου και της Αντιγόνης, κόρης του Κασσάνδρου, και ετεροθαλής αδελφή του Πτολεμαίου Α΄ του Σωτήρα, ιδρυτή της δυναστείας των Πτολεμαίων της Αιγύπτου. Ο γιος της Μάγας έγινε διοικητής της Κυρήνης και μία από τις κόρες της παντρεύτηκε τον Πύρο. Όταν πέθανε ο άνδρας της ο Φίλιππος, παντρεύτηκε τον Πτολεμαίο Α΄ το Σωτήρα (367 248 π.Χ.) από τον οποίο απέκτησε την Αρσινόη και τον Πτολεμαίο το Β΄ το Φιλάδελφο. Φημιζόταν για την ομορφιά της και την ευφυία της.
Βερενίκη η Β: βασίλισσα της Αιγύπτου, κόρη του βασιλιά της Κυρήνης Μάγα, αδελφού του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου Β΄ του Φιλάδελφου και της Απάμας, κόρης του βασιλιά της Συρίας Αντίοχου Α΄. Παντρεύτηκε τον Πτολεμαίο Γ΄ τον ευεργέτη (247 π.Χ.). Προς τιμήν της ονομάσθηκε Βερενίκη ο γνωστός αστερισμός. Η Βερενίκη δολοφονήθηκε το 220 π.Χ. από το γιο της Πτολεμαίο Β΄ το Φιλοπάτορα, ο οποίος φοβήθηκε μήπως με την επιρροή της παραμεριστεί από τον αδελφό του Μάγα.
Βέρης: κατά τη μυθολογία ήταν γιος του Μακεδόνα. Παιδιά του ήταν η Βέροια, η Μίεζα και ο Όλγανος.
Βερόη ή Βέροια: κόρη του Βέρη, από την οποία πήρε το όνομά της η ομώνυμη πόλη.
Βέρων ή Φέρων: κατά μία παράδοση ήταν ο ιδρυτής της Βέροιας.
Βισάντης: μυθικός βασιλιάς, γιος του Ήλιου και της Γης, από τον οποίον πήρε την ονομασία της η περιοχή της Βισαλτίας.
Βορέας: προσωποποίηση του ανέμου βοριά στην ελληνική μυθολογία. Αναφέρεται ως γιος του Αστραία (ή του Τυφώνα) και της Ηώς. Συνδέεται στενά με τους ποταμούς και τα όρη της Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης (Στρυμόνιος, Θρηίκιος, Θρήιξ). Θεωρείται πατέρας του Ζήτη, της Καλάιδος, της Κλεοπάτρας, της Χιόνης, του Βούτου, του Λυκούργου και του Αίμου.
Βόττων: αρχηγός Κρητών αποίκων, από τον οποίο πήρε την ονομασία της η περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας Βοττιαία, σύμφωνα με το Στράβωνα (6.329).
Βρούσις: γιος του Μακεδόνα, αδελφός του Αργέα, του Πίερου και του Άμαθου.
Γ
Γαιτέας: όνομα που βρέθηκε σε κατάλογο της 89ης Ολυμπιάδας.
Γανάνης: ένας από τους τρεις απογόνους του βασιλιά του Άργους Τήμενου, αδελφός του Αέροπου και του Περδίκκα. Έγινε γενάρχης της βασιλικής δυναστείας των Ελιμιωτών.
Γέτας: βασιλιάς της φυλής των Ηδωναίων στην Ανατ. Μακεδονία. Το όνομά του βρέθηκε σε νομίσματα.
Γλαυκίας: ίλαρχος, διοικητής της δεύτερης από τις οκτώ ίλες του ιππικού των εταίρων στη μάχη των Γαυγαμήλων.
Γλαυκίας: γιατρός του Ηφαιστίωνα. Ο Αλέξανδρος έδωσε διαταγή να τον κρεμάσουν, θεωρώντας τον υπεύθυνο για το θάνατο του Ηφαιστίωνα.
Γλαυκίας: έμπιστος αξιωματικός του Κάσσανδρου, με διαταγή του οποίου σκότωσε τη Ρωξάνη και το γιο της Αλέξανδρο τον Δ΄.
Γοργίας: Ταξίαρχος του Μ. Αλεξάνδρου. Πήρε μέρος στην εκστρατεία στην Ινδία και πολέμησε το 326 εναντίον του Πώρου. Το 324 οδήγησε κάτω από τη διοίκηση του Κρατερού τους παλαίμαχους Μακεδόνες από την Ώπιδα στην Πέλλα.
Γόργος: βασιλικός οπλοφύλακας στα Εκβάτανα κατά την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου.
Γράστος: σύμφωνα με το Στεφ. Βυζάντιο η Γρηστωνία πήρε το όνομά της από το Γράστο.
Γυγαία: κόρη του Αμύντα του Α΄ (540 498 π.Χ.). Παντρεύτηκε τον Πέρση Βουβάρη. Ο γιος τους λεγόταν Αμύντας και ήταν άρχοντας των Αλαβάνδων.
Γυγαία: σύζυγος του Αμύντα του Γ΄.
Δ
Δαμασίας ο Αμφιπολίτης: νίκησε στους Ολυμπιακούς αγώνες του 320 π.Χ.
Δεινίας: αξιωματικός του Κάσσανδρου. Νίκησε στα Τέμπη το 317 π.Χ. τα στρατεύματα που είχε στείλει η Ολυμπιάδα και την ανάγκασε να οχυρωθεί στην Πύδνα.
Δεινοκράτης: Αρχιτέκτονας του 4ου π.Χ. αιώνα. Γεννήθηκε στη Μακεδονία ή στη Ρόδο. Έργο του είναι η οροθέτηση του σχεδίου της Αλεξάνδρειας και ο επιτάφιος τύμβος του Ηφαιστίωνα στη Βαβυλώνα. Το όνομά του συνδέεται και με μια μελέτη μετατροπής του Άθω σε γιγάντιο άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου.
Δέρδας: γιος του Αρριδαίου, αδελφού του Αλέξανδρου του Α’. Πολέμησε μαζί με τον ξάδερφό του Φίλιππο κατά του Περδίκκα του Β’.
Δέρδας: εγγονός του προηγούμενου, γιος του Σίρρα και μιας κόρης του βασιλιά Αρχέλαου. Ο Ξενοφών αναφέρει πως βοήθησε πολύ με το ιππικό του το Λακεδαιμόνιο αρχηγό. Τελευταία σε μια μάχη κάτω από τα τείχη της Ολύνθου και νίκησε το αθηναϊκό ιππικό στη σύγκρουση της Απολλωνίας.
Δηιδάμεια: κόρη του Αιακίδη, γιου του βασιλιά των Μολοσσών Αρύββα, αδελφή του Πύρρου, σύζυγος του Δημητρίου Πολιορκητή.
Δημήτριος: σωματοφύλακας του Μ. Αλεξάνδρου, ύποπτος συμμετοχής στη συνωμοσία του Φιλώτα.
Δημήτριος: επικεφαλής ίλης ιππέων στη μάχη των Άρβηλων, κατά την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου.
Δημήτριος ο Α’ ο Πολιορκητής (337-283 π.Χ.): γιος του Αντίγονου του Μονόφθαλμου, ο διασημότερος από τους επιγόνους. Το 317 π.Χ. διακρίθηκε στη μάχη εναντίον του Ευμένη. Το 307 π.Χ. ελεύθερωσε τον Αθήνα από τον Κάσσανδρο. Προς τιμήν του με πρόταση του Αθηναίου ρήτορα Στρατοκλή προστέθηκε μία ακόμη αττική φυλή, η Δημητριάς, στις δέκα που υπήρχαν, ενώ ο δέκατος αττικός μήνας μετονομάσθηκε σε Δημητριώνα. Ο Δημήτριος νικήθηκε στη μάχη της Ιψού (301 π.Χ.) από τις ενωμένες δυνάμεις του Κάσσανδρου, του Λυσίμαχου και του Πτολεμαίου. Μετά την ήττα αυτή ανακηρύχθηκε βασιλιάς στη Μακεδονία. Οι αντίπαλοί του όμως, Λυσίμαχος και Πύρρος τον έδιωξαν από το θρόνο κι έτσι αναγκάσθηκε να φύγει κυνηγημένος στην Ασία. Εκεί τον συνέλαβε ο Σέλευκος και τον έκλεισε στο φρούριο της Απάμειας όπου και πέθανε το 283 π.Χ.
Δημήτριος ο Β’ ο Αιτωλικός: γιος του Αντίγονου Γονατά, τον οποίο διαδέχθηκε στο θρόνο. Το 239 ξέσπασε ο λεγόμενος «Δημητριακός πόλεμος» κατά τον οποίον ο Δημήτριος νίκησε τις ενωμένες δυνάμεις των Αιτωλών και των Αχαιών. Γι’ αυτό και πήρε το προσωνύμιο Αιτωλικός. Το 229 επιτέθηκαν εναντίον του οι Δάρδανοι και το ίδιο έτος πέθανε κι ο ίδιος.
Δημήτριος ο Καλός: γιος του Δημητρίου Πολιορκητή και της Πτολεμαϊδος. Έγινε για λίγο βασιλιάς της Κυρήνης και κήρυξε τον πόλεμο εναντίον του Πτολεμαίου του Φιλάδελφου. Η σύζυγός του όμως τον δολοφόνησε και παντρεύτηκε το γιο του Πτολεμαίο Φιλάδελφο.
Δημήτριος ο Α’ ο Σωτήρ: γιος του Σέλευκου Δ’ του Φιλοπάτορα από τους πιο δραστήριους βασιλιάδες της οικογένειας των Σελευκιδών. Επειδή απελευθέρωσε τη Βαβυλώνα από τον Τίμαρχο, ο λαός τον ονόμασε Σωτήρα. Το 150 π.Χ. σκοτώθηκε σε σύγκρουση με τον Αλέξανδρο Βάλα.
Δημήτριος ο Β’ ο Νικάτωρ: γιος του Δημητρίου του Α’. Γεννήθηκε το 166 π.Χ. κι αναδείχθηκε ένας από τους επιφανέστερους βασιλιάδες της Συρίας, ισάξιος με τον πατέρα του. Βασίλεψε κατά τις περιόδους 146-138 και 130-125 π.Χ. Πήρε ως σύζυγό του την κόρη του Πτολεμαίου Φιλομήτορα, ο οποίος τον βοήθησε κατά του Αλέξανδρου Βάλα. Στη μάχη όμως της Αντιόχειας (146 π.Χ.) σκοτώθηκε ο Βάλας και ο Πτολεμαίος. Τότε ο Δημήτριος ονομάσθηκε Νικάτωρ. Το 140 π.Χ. πιάσθηκε αιχμάλωτος από τους Πάρθους κι απελευθερώθηκε το 129 π.Χ. Έμεινε στο θρόνο τρία χρόνια ακόμη και πέθανε στην Τύρο μετά την ήττα του από τον Αλέξανδρο Ζαβίνα.
Δημήτριος ο Εύκαιρος: γιος του Αντίοχου Η’ του Γρυπού. Ανέβηκε στο θρόνο το 95 π.Χ. Το 88 π.Χ. βοήθησε τους Ιουδαίους κατά του Αλέξανδρου Ιανναίου, τον οποίον και νίκησε. Αργότερα όμως 6.000 Ιουδαίοι τον εγκατέλειψαν και πήγαν με το μέρος του Ιανναίου. Το τέλος του Δημητρίου ήταν άδικο. Παραδόθηκε στο Μιθριδάτη και πέθανε από αρρώστια κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του.
Δημήτριος ή γιος του Φιλίππου του Ε’ κι αδελφός του τελευταίου βασιλιά της Μακεδονίας Περσέα, νόθου γιου του Φιλίππου: Γεννήθηκε το 206 και μολονότι ήταν νόμιμος διάδοχος του θρόνου, παραγκωνίσθηκε από τον πατέρα του. Το 184 π.Χ. ο πατέρας του τον έστειλε στη Ρώμη ως διαπραγματευτή. Επειδή όμως οι Ρωμαίοι τον τίμησαν υπερβολικά, ο Φίλιππος τον υποψιάσθηκε για συνεννόηση μαζί τους κι ο Περσέας αργότερα τον σκότωσε (181 π.Χ.).
Διάδης: μηχανικός που βοήθησε σημαντικά στην κατάληψη της Τύρου.
Δίμνος ο Χαλαστραίος: πήρε μέρος στη συνωμοσία κατά της ζωής του Αλέξανδρου. Αυτοκτόνησε όταν μαθεύτηκε το σχέδιο των συνωμοτών.
Διονύσιος: Φρούραρχος του Κασσάνδρου στην Αθήνα. Το 307 προέβαλε αντίσταση στην πολιορκία του Δημητρίου Πολιορκητή χωρίς όμως να τα καταφέρει και τελικά παραδόθηκε.
Διοσκουρίδης: Ανηψιός του Αντίγονου. Πήρε μέρος με το στόλο του Αντίγονου στην πολιορκία της Τύρου το 315 π.Χ. Το 314 π.Χ. ανάγκασε τους Αθηναίους να λύσουν την πολιορκία της Λήμνου.
Δίφιλος: Φρούραρχος του Αντίγονου στη Βαβυλώνα. Παραδόθηκε στο Σέλευκο το 312 π.Χ. όταν αυτός κυρίευσε τη Βαβυλώνα.
Δόκιμος: οπαδός της παράταξης Περδίκκα. Πιάστηκε αιχμάλωτος από τον Αντίγονο στη μάχη της Κρητόπολης (320 π.Χ.). Αργότερα έγινε στρατηγός του Αντίγονου.
Δρύπετις: κόρη του Δαρείου του Γ’ σύζυγος του Ηφαιστίωνα.
Δράκων ο Στρατονικεύς: λόγιος του 1ου π.Χ. αιώνα. Έργο του το «περί μέτρων ποιητικών».
Δρωπίδης: πατέρας του Κλείτου, διοικητής της βασιλικής ίλης του ιππικού των εταίρων.
Ε
Έθαρος: Όνομα που βρέθηκε σε κατάλογο της 89ης Ολυμπιάδας.
Ειδομένη: Κόρη του Φέρητα, σύζυγος του Αμυθάονα, ιδρυτή των Ολυμπιακών Αγώνων.
Εκαταίος: Μαζί με τον Παρμενιώνα το 336 π.Χ. με διαταγή του Αλέξανδρου σκότωσαν το διεκδικητή του θρόνου Άτταλο.
Έκτωρ: γιος του στρατηγού Παρμενίωνα.
Έλυμος: πατέρας του Αιανού, ιδρυτής της πόλης Ελιμείας στην περιοχή του Αλιάκμονα.
Επιμένης του Αρσέα: Το 327 π.Χ. πήρε μέρος σε συνωμοσία κατά του Μ. Αλεξάνδρου, μαζί με τρεις άλλους βασιλικούς παίδες. Μαθεύτηκε όμως το σχέδιό τους με αποτέλεσμα να θανατωθούν οι συνωμότες.
Επικύδης ο Ολύνθιος: Μαζί με τον Τριήραρχο Οφέλλα υπέταξαν την Κυρήνη και προσάρτησαν την Κυρηναϊκή στη σατραπεία του Πτολεμαίου (322 π.Χ.).
Επόκιλλος: Επικεφαλής φάλαγγας για ενίσχυση του Μ. Αλεξάνδρου στη Σογδιανή (327 π.Χ.).
Ερμαγόρας: Στωικός φιλόσοφος από την Αμφίπολη, μαθητής του Ζήνωνα και του Περσαίου.
Εριγύιος: Φίλος του Μ. Αλεξάνδρου από την Μυτιλήνη, αδελφός του Λαομέδοντα. Διώχθηκε από την Πέλλα με εντολή του Φιλίππου για τις συμβουλές που έδινε στον Αλέξανδρο.
Ερμόλαος: Ένας από τους βασιλικούς παίδες που συνωμότησαν κατά της ζωής του Μ. Αλεξάνδρου, με παρακίνηση του Σώστρατου και του Καλλισθένη. Θανατώθηκε το 327 π.Χ.
Ερπυλλίς: Ευνοούμενη του Αριστοτέλη και μητέρα του γιου του Νικόμαχου. Έμεινε κοντά στον Αριστοτέλη μέχρι το θάνατό του.
Ευάδνη: Κόρη του Στρυμόνα και της Νεαίρας, μητέρα του Ιάσου, του Πειράνθου, του Επιδαύτου και του Κριάσου.
Εύδαμος: Στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Το 318 π.Χ. έγινε διοικητής των ινδικών χωρών. Τον συνέλαβε αιχμάλωτο ο Αντίγονος στη μάχη της Παραιτακηνής και τον σκότωσε.
Εύδαμος: Αδελφός του Πείθωνα, για λίγο χρονικό διάστημα σατράπης της Παρθήας.
Ευθυδίκη: Σύζυγος του Δημητρίου Πολιορκητή.
Ευμένης: Στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Γεννήθηκε στην Καρδία Ελλησπόντου το 361 π.Χ. Υπηρέτησε εφτά χρόνια κοντά στο Φίλιππο και δεκατρία κοντά στον Αλέξανδρο. Κατείχε το αξίωμα του αρχιγραμματέα, του Τριήραρχου και του Ιππάρχου. Σκοτώθηκε το 317 π.Χ. από τον Αντίγονο.
Ευπόλεμος: στρατηγός του Κάσσανδρου. Πιάστηκε αιχμάλωτος το 314 π.Χ. από τον Πτολεμαίο. Αργότερα διετέλεσε στρατηγός της Στ. Ελλάδος.
Ευρυδίκη: σύζυγος του Αμύντα του Γ΄, μητέρα του Φιλίππου του Β΄, κόρη του ηγεμόνα της Ελυμιώτιδος Σίρρα, εγγονή του Αρραβαίου.
Ευρυδίκη ή Αδέα: εγγονή του Φιλίππου του Β’ από την κόρη του Κυνάνη. Αρχικά ονομαζόταν Αδέα. Παντρεύτηκε τον Φίλιππο τον Γ΄ Αρριδαίο.
Ευρυδίκη: κόρη του Αντίπατρου και σύζυγος του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου του Α’. Οι δυο γιοι της ο Πτολεμαίος ο Κεραυνός και ο Μελέαγρος βασίλεψαν στη Μακεδονία.
Ευρυδίκη: κόρη του βασιλιά της Θράκης Λυσίμαχου και σύζυγος του βασιλιά της Μακεδονίας Αντίπατρου, γιου του Κάσσανδρου και της Θεσσαλονίκης. Όταν ο Πύρρος είχε εισβάλει στη Μακεδονία, ζήτησε βοήθεια από τον πατέρα της, ο οποίος όμως προτίμησε να μοιραστεί το θρόνο με τον Πύρρο, σκοτώνοντας τον άντρα της και κλείνοντας την ίδια στη φυλακή.
Ευρύλοχος: αδελφός του Επιμένη, φανέρωσε το 327 π.Χ. στον Πτολεμαίο το Λάγου τη συνωμοσία κατά του Αλέξανδρου.
Ευρώπη: κόρη του Φιλίππου του Β’ κατά της Κλεοπάτρας, αδελφή του Κάρανου. Μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου θανατώθηκε μαζί με τον αδελφό της και τη μητέρα της, με εντολή της Ολυμπιάδας.
Ευρωπός: ιδρυτής της πόλης Ευρωπού, σύζυγος της Ωρείθυιας, σύμφωνα με τον Στ. Βυζάντιο.
Έφιππος: Ολύνθιος ιστοριογράφος. Ακολούθησε το Μ. Αλέξανδρο στην Ασία, από τον οποίον ορίσθηκε επόπτης στρατευμάτων στην Αίγυπτο. Από τα ιστορικά του έργα σώθηκαν αποσπάσματα του χρονικού «Περί της Αλεξάνδρου και Ηφαιστίωνος ταφής».
Εχίων: Αργοναύτης από το Παγγαίο, γιος του Ερμή και της Αντιάνειρας. Πήρε μέρος στο κυνήγι του Καλυδωνίου Κάπρου. Μαζί με το δίδυμο αδελφό του Έρυτο ακολούθησαν τον Ιάσονα στην Κολχίδα.
Ζ
Ζωίλος ο Αμφιπολίτης: αποκαλείτο και Ομηρομάστιγξ. Έγραψε φιλοσοφικά, ρητορικά και ιστορικά έργα, από θεογονίας έως το θάνατο του Φιλίππου του Β΄.
Ζωπυρίων: διορισμένος από τον Αλέξανδρο στρατηγός του Πόντου. Το 330 π.Χ. οργάνωσε εκστρατεία κατά των Σκυθών, η οποία όμως είχε άδοξο τέλος και ο ίδιος σκοτώθηκε.
Η
Ηγέλοχος: στρατηγός και ναύαρχος του Μ. Αλέξανδρου, που διακρίθηκε σαν αρχηγός του Ιππικού, στην μάχη του Γρανικού, σαν ναύαρχος νικητής του περσικού στόλου και σαν μηχανικός που γεφύρωσε τον Ελλήσποντο.
Ηγέλοχος: στρατηγός του Πτολεμαίου του πρεσβύτερου. Νίκησε το Μαρσύα που επαναστάτησε στην Αλεξάνδρεια κι απελευθέρωσε την πόλη.
Ηγήμων ο Θάσιος: Κωμικός ποιητής και ηθοποιός της αρχαίας αττικής κωμωδίας (5ος π.Χ. αιώνας).
Ηγήσανδρος: ιστοριογράφος του 2ου π.Χ. αιώνα. Τα έργα του ανήκουν στην παράδοση της ιστοριογραφίας και φιλολογικής ανεκδοτολογίας κι αναφέρονται βασικά στα γεγονότα της βασιλείας των Μακεδόνων και των Σελευκιδών της Συρίας.
Ηγησίας: Φιλόσοφος που ανήκε στην Κυρηναϊκή Σχολή. Έζησε στην Αλεξάνδρεια γύρω στο 300 π.Χ. Μετέβαλε το θετικό ηδονισμό του Αρίστιππου, του οποίου υπήρξε μαθητής σε αρνητικό ηδονισμό. Για τις διδασκαλίες του, του δόθηκε η προσωνυμία “πεισιθάνατος” και ο Πτολεμαίος ο Α’ τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την Αλεξάνδρεια.
Ηγήσιππος: Ιστορικός που καταγόταν από τα Μηκύβερνα της Χερσονήσου Παλλήνης. Έζησε στα μέσα της ελληνιστικής εποχής.
Ηγησίστρατος: άρχοντας της Σαμοθράκης επί Πτολεμαίου του Γ’.
Ηδωνός: μυθολογικό πρόσωπο, γιος του Θεού Άρη και της νύμφης Καλλιρρόης, γενάρχης των Ηδωνών που κατοικούσαν κοντά στο Στρυμόνα.
Ηλιόδωρος: Αλεξανδρινός λόγιος του 1ου μ.Χ. αιώνα. Εξέδωσε τα έργα του Αριστομάνη και έγραψε εγχειρίδιο μετρικής.
Ημαθίων: μυθολογικό πρόσωπο. Ως πατέρας του Αερόπου σχετίζεται με τη Μακεδονική Ημαθία και τους βασιλιάδες της χώρας.
Ηραϊσκοι: Νεοπλατωνικός φιλόσοφος του 5ου μ.Χ. αιώνα. Έζησε στην Αλεξάνδρεια και δεχόταν τη διαίσθηση σαν μέσο της φιλοσοφικής αλήθειας. Επειδή ήταν αντίθετος με τον Χριστιανισμό, θανατώθηκε στην Κωνσταντινούπολη κατά διαταγή του αυτοκράτορα Ζήνωνα.
Ηρακλάς: ήταν μαθητής του Ωριγένη και έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το 231 διαδέχθηκε τον Ωριγένη και δύο χρόνια αργότερα έγινε επίσκοπος.
Ηρακλείδης: Αξιωματικός του Μ. Αλεξάνδρου που πήρε μέρος στη μάχη των Αρβήλων.
Ηρακλείδης: Αξιωματικός του Μ. Αλεξάνδρου. Λίγο πριν τον θάνατό του ο Αλέξανδρος του ανέθεσε να κατασκευάσει στόλο για την εξερεύνηση της Κασπίας.
Ηρακλείδης: Αρχιτέκτονας, στρατηγός και σύμβουλος του Φιλίππου του Ε’ της Μακεδονίας.
Ηρακλείδης: Μακεδόνας ζωγράφος που άκμασε στα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα. Μετά την ήττα του Περσέα, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
Ηρακλής: νόθος γιος του Μ. Αλέξανδρου από τη χήρα του Μέμνονα Βαρσίνη. Ο στρατηγός Πολυσπέρχων, ενώ στην αρχή υποστήριξε τα κληρονομικά δικαιώματα του στην συνέχεια τον δολοφόνησε, σε ηλικία 21 ετών.
Ηφαιστίων: γιος του Αμύντορα, φίλος του Μ. Αλεξάνδρου. Πήρε μέρος στην ασιατική εκστρατεία όπου και διακρίθηκε. Μετά τον ξαφνικό θάνατός του στα Εκβάτανα (324) το Μαντείο του Άμμωνα Δία ζήτησε να τιμάται ο Ηφαιστίων ως ήρωας.
Ηώς: προσωποποίηση της αυγής, θυγατέρα του Υπερίωνα και της Θείας. Σύζυγός της ήταν ο Αστραίον (από τον οποίο ονομάσθηκε Αστραίου μία πόλη στη Βόρεια Μακεδονία). Ένα από τα παιδιά του Αστραία και της Ηώς ήταν ο Βορέας (προσωποποίηση του ανέμου που ξεκινούσε από τα βουνά της Βόρειας Μακεδονίας). Η Ηώς ήταν αιώνια νέα και είχε πολλούς εραστές. Με έναν από αυτούς τον Τιθωνό απέκτησε τον Ημαθίωνα, ο οποίος σχετίζεται με τους βασιλιάδες της αρχαίας Μακεδονίας.
Θ
Θαθουήλ: άγιος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καταγόταν από την Έδεσσα της Μεσοποταμίας. Μαρτύρησε με μαρτυρικό θάνατο μαζί με την αδελφή του Βεβαία. Η μνήμη του τιμάται την 4η Σεπτεμβρίου.
Θάσος: μυθολογικό πρόσωπο, γιος του Ποσειδώνα ή του Βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα. Κατά μία άλλη εκδοχή ήταν εγγονός του Αγήνορα και γιος του Κίλικα.
Θεαγένης: ολυμπιονίκης από τη Θάσο (480 π.Χ.) και πολυνίκης σε άλλους αγώνες (Πύθια, Ίσθμια, Νέμεα).
Θεμισταγόρας: Μαθηματικός από την Αλεξάνδρεια, την εποχή των Πτολεμαίων, κατασκεύαζε ηλιακά ωρολόγια.
Θεόδοτος: ναύαρχος του Αντίγονου. Το 315 ναυμάχισε με τον ναύαρχο του Πτολεμαίου, Πολύκλειτο στην Αφροδισιάδα, όπου και νικήθηκε.
Θεόδοτος: στρατηγός του Αντίοχου. Το 217 π.Χ. νικήθηκε στην μάχη της Ράφιας και στάλθηκε από τον Αντίοχο στην Αλεξάνδρεια για να διαπραγματευτεί την ειρήνη.
Ι
Ιόλαος: στρατηγός, που ο Περδίκας ο Β’ τον έκανε προσωρινά αντιβασιλιά της Μακεδονίας, το 432 π.Χ.
Ιόλαος: γιος του Αντίπατρου, που είχε επιφορτισθεί από τον πατέρα του να δηλητηριάσει τον Μ. Αλέξανδρο.
Ίππαρχος ο Σταγειρίτης: ένας από τους διαχειριστές της διαθήκης του Αριστοτέλη, που ο φιλόσοφος είχε ορίσει.
Κ
Καλλιρόη: Μυθικό πρόσωπο. Κόρη του Νέστου και μητέρα του Ηδωνού, του Οδόμαντα και του Βίστωνα.
Καλλισθένης: Ιστοριογράφος από την Όλυνθο (370-327 π.Χ.). Ηταν συγγενής του Αριστοτέλη, από τον οποίο ανατράφηκε και μορφώθηκε. Συνόδευσε τον Αλέξανδρο στην ασιατική εκστρατεία ως επίσημος ιστοριογράφος. Ενοχοποιήθηκε ως συνεργάτης συνωμοτών κατά της ζωής του Αλέξανδρου, φυλακίσθηκε και πέθανε από τις κακουχίες. Εγραψε μόνο ιστορικά έργα, από τα οποία σώζονται λίγα αποσπάσματα. Αυτά είναι: «Περί του ιερού πολέμου» (356-345) και «Ελληνικά ή Ελληνικαί ιστορίαι και Αλεξάνδρου Πράξεις».
Κάνθος: Γιος του Ευβοέα Καννίδη. Πήρε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία. Θεωρείται ιδρυτής της πόλεως Ακάνθου της Χαλκιδικής.
Κάρανος: Γενάρχης της μακεδονικής δυναστείας στις Αιγές, γιος του Αριστοδαμίδη από το Αργος. Έγινε κυρίαρχος της χώρας τον 8ο αιώνα, αφού νίκησε προηγουμένως τον βασιλιά Κισσέα.
Κάρανος: Διοικητής συμμάχων ιππέων. Πήρε μέρος στην καταδίωξη του Βήσσου (329 π.Χ.). Σκοτώθηκε την ίδια χρονιά σε κάποια μάχη.
Καρτερός: Ετεροθαλής αδελφός του βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονου Γονατά. Τοποθετήθηκε στρατιωτικός αρχηγός στη νότια Ελλάδα, αλλά δεν κατόρθωσε να αποτρέψει την ίδρυση της Αχα.κής συμπολιτείας.
Καρτερός: Ιστορικός που θεωρούσε τις επιγραφές αξιόλογα ιστορικά μνημεία. Εγραψε ιστορικές μελέτες, η κυριότερη από τις οποίες είναι η «ψηφισμάτων συναγωγή». Κάσσανδρος (350-297 π.Χ.): γιος του στρατηγού του Μ. Αλεξάνδρου Αντίπατρου. Πήρε μέρος στην εκστρατεία της Ασίας και στις μετέπειτα διαμάχες των διαδόχων. Ήρθε πολλές φορές σε σύγκρουση με το Δημήτριο τον Πολιορκητή. Έχτισε την Κασσάνδρα στη Χαλκιδική κι ένωσε τους συνοικισμούς του Θερμα.κού σε μια πόλη, που την ονόμασε Θεσσαλονίκη, προς τιμήν της γυναίκας του, αδελφής του Μ. Αλεξάνδρου.
Κεβαλίνος: Αποκάλυψε στον Αλέξανδρο τη συνωμοσία του Φιλώτα το 330 π.Χ. στη Δραγγιανή Χώρα, με αποτέλεσμα να θανατωθούν όλοι οι συνωμότες.
Κέβαλος ή Κεφάλων: Αξιωματικός, αρχηγός των Αραχωτών. Τάχθηκε με το μέρος του Ευμένη. Μετά τη σύλληψη του Ευμένη θανατώθηκε από τον Αντίγονο το 316 π.Χ.
Κίλλης: Στρατηγός του Πτολεμαίου, που αιχμαλωτίσθηκε στη μάχη της Μνούντας το 312 π.Χ. από το Δημήτριο τον Πολιορκητή.
Κίσσα: Μυθολογικό πρόσωπο. Μια από τις εννιά Πιερίδες κόρες του Πιέρου. Επειδή είχαν το θράσος να συναγωνισθούν τις Μούσες, μεταμορφώθηκαν σε διάφορα πουλιά.
Κισσέας: Βασιλιάς της Μακεδονίας πριν από τον Κάρανο, ιδρυτής της μακεδονικής δυναστείας.
Κλέανδρος: Γιος του πολεμοκράτη, επικεφαλής μισθοφόρων στην πολιορκία της Τύρου και στη μάχη των Γαυγαμήλων.
Κλέανδρος: Στρατηγός που σκοτώθηκε στη μάχη της Πισιδίας.
Κλέαρχος: Αρχηγός Τοξοτών στην αρχή της εκστρατείας. Σκοτώθηκε το 334 π.Χ. κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Αλικαρνασσού.
Κλέαρχος: Αρχηγός των ξένων στρατευμάτων της Μικράς Ασίας (331 π.Χ.) στη θέση του Μένανδρου.
Κλείτος: μνηστήρας της Παλλήνης, κόρης του βασιλιά των Οδομάντων. Όταν ο Δρύας αποπειράθηκε να απαγάγει την Παλλήνη, αυτή και ο Κλείτος τον σκότωσαν.
Κλείτος ο Λευκός: στρατηγός του Μ. Αλέξανδρου. Το 324 π.Χ. συνόδεψε δέκα χιλιάδες απόμαχους στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου στην Πέλλα. Το 322 ως αρχηγός του στόλου νίκησε τους Αθηναίους στην Άβυδο και στην Αμοργό. Το 321 του παραχωρήθηκε η σατραπεία της Λυδίας. Το 319 δολοφονήθηκε από το Λυσίμαχο στη Θράκη.
Κλείτος ο Μέλας: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Στη μάχη του Γρανικού έσωσε τη ζωή του Αλέξανδρου. Αργότερα διορίσθηκε διοικητής της Βακτριανής και Σογδιανής. Σκοτώθηκε από τον Αλέξανδρο επειδή του έκανε παρατηρήσεις για τη ροπή του προς τα έθιμα των Περσών.
Κλεοδαίος: εγγονός του Ηρακλή, πρόγονος του Κάρανου, ιδρυτής του βασιλικού οίκου της Μακεδονίας.
Κλεοπάτρα: σύζυγος του βασιλιά Περδίκκα του Β και του γιού του Αρχέλαου από τον οποίο απέκτησε ένα γιο και δύο κόρες.
Κλεοπάτρα: τελευταία σύζυγος του Φιλίππου του Β”, ανιψιά του Αττάλου. Απέκτησε δύο παιδιά, τον Κάρανο και την Ευρώπη. Δολοφονήθηκε μαζί με τα παιδιά της μετά από εντολή της Ολυμπιάδος.
Κλεοπάτρα: κόρη του Φιλίππου του Β” και της Ολυμπιάδος, αδελφή του Μ. Αλεξάνδρου. Παντρεύτηκε το θείο της βασιλιά της Ηπείρου Αλέξανδρο. Είχε δύο παιδιά, την Καδμεία και το Νεοπτόλεμο.
Κλεοπάτρα η Α': βασίλισσα της Αιγύπτου. Κόρη του Αντίοχου του Γ”. Παντρεύτηκε το 193 π.Χ. τον Πτολεμαίο τον Ε” τον επιφανή.
Κλεοπάτρα η Β” η Φιλομήτωρ, η Τρύφαινα Α': κόρη της προηγούμενης, παντρεύτηκε τον αδελφό της Πτολεμαίο Στ” το Φιλομήτορα, από τον οποίο απέκτησε ένα γιο τον Πτολεμαίο τον Ενπάτορα και δύο κόρες που είχαν το όνομα Κλεοπάτρα. Μετά το θάνατο του Πτολεμαίου παντρεύτηκε τον άλλο της αδελφό Πτολεμαίο το Ζ”.
Κλεοπάτρα η Γ” η Ευεργέτης: κόρη της προηγούμενης. Παντρεύτηκε το θείο της Πτολεμαίο το Ζ. Είναι γνωστή ως Κλεοπάτρα η Κόκκη.
Κλεοπάτρα: βασίλισσα της Συρίας, κόρη του Πτολεμαίου Στ” του Φιλομήτορα και της Κλεοπάτρας Β”. Παντρεύτηκε διαδοχικά τον Αλέξανδρο Βάλα, το Δημήτριο Νικάτορα και τον Αντίοχο Ζ. Δολοφονήθηκε από το γιο της Αντίοχο Η” το Γρυπό, ο οποίος φοβήθηκε μην έχει την τύχη του δολοφονηθέντος αδελφού του Σέλευκου.
Κλεοπάτρα η Τρύφαινα Β” : δεύτερη κόρη της Κλεοπάτρας Κόκκης και του Φύσκωνα. Παντρεύτηκε τον Αντίοχο το Γρυπό, που ανέβηκε στον θρόνο της Συρίας το 129 π.Χ. με ανοχή του πατέρα της.
Κλεοπάτρα: μεγαλύτερη κόρη της Κλεοπάτρας Κόκκης. Παντρεύτηκε το μεγαλύτερο αδελφό της Πτολεμαίο τον Η” (Σωτήρα Β”). Ίδρυσε ανεξάρτητο βασίλειο στην Κύπρο, όπου κυβέρνησε από το 129 έως το 127 π.Χ. Τότε παντρεύτηκε τον Αντίοχο Κυζικηνό τον οποίον ακολούθησε στη Συρία.
Κλεοπάτρα η Σελήνη Α': τρίτη κόρη της Κλεοπάτρας Κόκκης, δεύτερη σύζυγος του αδελφού της Πτολεμαίου τον Η” (Σωτήρα Β”). Αργότερα παντρεύτηκε τον Αντίοχο Επιφανή και μετά το θάνατό του τον Αντίοχο Κυζικηνό από τον οποίο απέκτησε τον Αντίοχο Ασιατικό. Το 84 π.Χ. όταν ο βασιλιάς της Αρμενίας Τιγράνης κυρίευσε τη Συρία συνέλαβε την Κλεοπάτρα και τη φυλάκισε στη Σελεύκεια του Ευφράτη.
Κλεοπάτρα η Ε” Τρύφαινα: κόρη του Πτολεμαίου Η” Σωτήρα Β” του Λάθυρου. Το 80 π.Χ. παντρεύτηκε τον Πτολεμαίο ΙΑ”.
Κλεοπάτρα: κόρη του Πτολεμαίου Η” και της Κλεοπάτρας Δ”. Παντρεύτηκε το θείο της Πτολεμαίο Θ” Αλέξανδρο Α”. Είναι γνωστή ως Βερενίκη. Μετά το θάνατο του Πτολεμαίου κι ύστερα από απαίτηση του λαού της, που την αγαπούσε, έγινε σύζυγος του πλησιέστερου συγγενή της, γιου του συζύγου της Πτολεμαίου, Αλέξανδρου Β”. Αυτός όμως τη δολοφόνησε. Ο θάνατός της προκάλεσε επανάσταση.
Κλεοπάτρα η Στ” Τρύφαινα: μεγαλύτερη κόρη της Κλεοπάτρας Ε” και του Πτολεμαίου ΙΑ” Νέου Διόνυσου. Ανέλαβε την εξουσία μαζί με την αδελφή της τη Βερενίκη, όταν ο πατέρας της εξορίστηκε, το 58 π.Χ. και πέθανε έπειτα από βασιλεία ενός έτους.
Κλεοπάτρα Ζ” η Φιλοπάτωρ: η τελευταία κι ενδοξότερη βασίλισσα της Αιγύπτου, από τη δυναστεία των Λαγιδών, δευτερότοκη κόρη του Πτολεμαίου ΙΑ” του Νέου Διόνυσου. Γεννήθηκε το 69 π.Χ. κι ορίσθηκε από τον πατέρα της ως διάδοχός του με το μοναδικό όρο να παντρευτεί τον πρώτο από τους δύο γιους του και αδελφό της Πτολεμαίο Διόνυσο. Το 51 π.Χ. έγινε βασίλισσα και κυβέρνησε διαδοχικά με τους αδελφούς της Πτολεμαίο ΙΓ” (51-47) και Πτολεμαίο ΙΔ” (47-44) και με το γιο της Πτολεμαίο ΙΕ” Καίσαρα ως το θάνατό της το 30 π.Χ. Η Κλεοπάτρα έγινε γνωστή από την αντιπαράθεση Καίσαρα Πομπήιου και Αντώνιου Οκταβιανού. Από τον Καίσαρα απέκτησε ένα γιο τον Καισαρίωνα κι από τον Αντώνιο τρεις γιους και μία κόρη. Μετά την τελική επικράτηση του Οκταβιανού η Κλεοπάτρα προτίμησε να αυτοκτονήσει, αφού προσπάθησε ανεπιτυχώς να σαγηνεύσει τον Οκταβιανό.
Κλεοπάτρα: άλλο όνομα της βασίλισσας της Παλμύρας Ζηνοβίας, η οποία ισχυριζόταν ότι ήταν απόγονος της Κλεοπάτρας της Αιγύπτου.
Κλίτος: βασιλιάς της Σιθωνίας, πατέρας της Χρυσονόης ή Τορώνης, την οποία πάντρεψε με τον Πρωτέα.
Κλίτων ο Μακεδών: Ολυμπιονίκης στο στάδιο (328 π.Χ.).
Κοίνος: μυθικός βασιλιάς, μετά τον Κάρανο.
Κόροιβος: γιος του Μύγδονα και της Αναξιμένης, μνηστήρας της Κασσάνδρας, κόρης του Πρίαμου. Πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Τον σκότωσε ο Νεοπτόλεμος.
Κρατερός: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Διακρίθηκε σε όλες τις μάχες γι” αυτό κι έγινε ο πιο έμπιστος στρατηγός του Αλεξάνδρου, μετά το θάνατο του οποίου, ανέλαβε πολιτικός διοικητής της Μακεδονίας. Κατά τη διαμάχη των διαδόχων, μαζί με τον Αντίγονο, τον Πτολεμαίο και τον Αντίπατρο στράφηκε κατά του Περδίκκα και του Ευμένη. Το 321 π.Χ. νικήθηκε μετά από σκληρή μονομαχία από τον Ευμένη, παλιό του φίλο.
Κρατερός: ιστορικός συγγραφέας. Μερικοί τον ταυτίζουν με τον συνώνυμό του ετεροθαλή αδελφό του βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονου Γονατά. Από το έργο του «ψηφισμάτων συναγωγή» σώζονται μερικά αποσπάσματα.
Κρατερός: ονομαστός ιατρός του Αντίγονου του Ζ”.
Κρατεύας: στρατηγός του Κάσσανδρου. Ηττήθηκε από τον Αριστόνου τον Πελλαίο και κατέφυγε σε πόλη της Βισαλτίας όπου το 316 παραδόθηκε μετά από πολιορκία της πόλης.
Κρατεύας: πατέρας του Εορδαίου Πείθωνα.
Κράτων Κρατερού: το όνομά του βρέθηκε σε αναθηματική στήλη (στην Πέλλα) αφιερωμένη στους Καβείρους.
Κρίτων ο Πιερώτης: ιστορικός από την Πιερία, που έζησε την Αλεξανδρινή ή τη Ρωμαϊκή εποχή. Από τα έργα του τα Περσικά, τα Παλληνιακά, τα Σικελικά κ.α. δε σώζεται τίποτε.
Κρούσις: γιος του Μύγδονα. Προς τιμήν του ονομάσθηκε Κροσαία μία περιοχή της βόρειας Χαλκιδικής.
Κύκνος: μυθολογικό πρόσωπο, γιος του Άρη και της νύμφης Πυρήνης. Ζούσε κοντά στον Εχέδωρο (σημερινό Γαλλικό) ποταμό και σκότωνε όποιον διαβάτη περνούσε από εκεί. Όταν πέρασε από την περιοχή ο Ηρακλής πάλεψε με τον Κύκνο και τον σκότωσε.
Κύννα: ετεροθαλής αδελφή του Μ. Αλεξάνδρου από την Ηλυρίδα Αυδάτα. Παντρεύτηκε τον Αμύντα τον Γ”. Κόρη της ήταν η Αυδάτα που αργότερα ονομάσθηκε Ευρυδίκη.
Λ
Λάγος: αναφέρεται από μερικούς ότι ήταν ηγεμόνας της Εορδαίας, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι ήταν ένας άσημος Μακεδόνας, ο οποίος νυμφεύτηκε την Αρσινόη, κόρη του στρατηγού Μελέαγρου. Απέκτησε δύο γιους, τον Πτολεμαίο το Σωτήρα, κατοπινό βασιλιά της Αιγύπτου και το Μενέλαο, στρατηγό και ιερέα.
Λάγος: γιος του Πτολεμαίου τον Α” και της εταίρας Θαΐδας.
Λάμπου ο Φιλιππίσιος: νικητής στο τέθριππο το 304 π.Χ.
Λάνασσα: σύζυγος του Πύρρου, βασιλιά της Ηπείρου κι αργότερα του Δημητρίου Πολιορκητή.
Λανίκη: αδελφή του Κλείτου, τροφός του Μ. Αλεξάνδρου.
Λαοδίκη: σύζυγος του Αντίοχου του Α”, βασιλιά της Συρίας. Πολλές πόλεις πήραν το όνομά της.
Λαοδίκη: σύζυγος του Αντίοχου Β”, μητέρα του Σέλευκου Β” του Καλλίνικου.
Λαοδίκη: σύζυγος του Αντίοχου Γ”, κόρη του Μιθριδάτη Β.
Λαοδίκη: σύζυγος του βασιλιά τον Πόντου Μιθριδάτη.
Λασθένης: Ολύνθιος στρατηγός (4ος π.Χ.). Όταν ο Φίλιππος Β” επιτέθηκε κατά της Ολύνθου, ο Λασθένης παραδόθηκε με το ιππικό του κι έτσι έπεσε η Όλυνθος. Μετά τη νίκη του ο Φίλιππος διέταξε να τον δολοφονήσουν.
Λεονάτος: σωματοφύλακας του Μ. Αλεξάνδρου από το αριστοκρατικό γένος των Λυγκηστών. Πήρε μέρος στην ινδική εκστρατεία και πληγώθηκε σοβαρά κατά την άλωση της πόλης των Μαλλών. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου πήρε τη στρατηγική περιοχή της Φρυγίας. Σκοπεύοντας στη συνέχεια να γίνει βασιλιάς της Μακεδονίας επιδίωξε να νυμφευθεί την αδελφή του Αλέξανδρου Κλεοπάτρα, σκοτώθηκε όμως κατά τη διάρκεια του Λαμιακού Πολέμου.
Λεονάτος ο Μακεδών: σωματοφύλακας του Πύρρου, τον οποίον έσωσε από βέβαιο θάνατο σε μάχη κατά των Ρωμαίων.
Λεοντίσκος: γιος του Πτολεμαίου και της Αθηναίας εταίρας Θαΐδας.
Λεωδάμας: μαθηματικός από τη Θάσο, που εφάρμοσε πρώτος την ανάλυση στη Γεωμετρία. Ήταν φίλος του Πλάτωνα.
Λεωνίδας: στρατηγός του Πτολεμαίου. Ελευθέρωσε τις πόλεις της Κιλικίας, οι οποίες ήταν υπό την εξουσία του Αντίγονου.
Λυκίσκος: στρατηγός, επιμελητής του βασιλιά Κάσσανδρου στην Ήπειρο. Βοήθησε το 314 π.Χ. τους Ακαρνάνες και τους Λευκάδιους εναντίον των Αιγυπτίων.
Λύκος: γιατρός ο οποίος ονομαζόταν και Μακεδόνας. 0 Γαληνός τον θεωρούσε οπαδό της εμπειρικής σχολής και τον κατηγόρησε ότι υιοθετούσε λαθεμένες απόψεις.
Λύκων: κωμικός υποκριτής από τη Λοκρίδα, φίλος τον Μ. Αλεξάνδρου, τον οποίο ακολούθησε στην εκστρατεία του.
Λυσανίας: ο πρώτος βασιλιάς της Χαλκιδικής της Συρίας που τον καταδίκασε σε θάνατο η Κλεοπάτρα το 36 π.Χ.
Λυσίας: ηγεμόνας της Φρυγίας. Ίδρυσε την πόλη Λυσίας. Το 225 π.Χ. νικήθηκε από τον Άτταλο.
Λυσίμαχος: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, από την Πέλλα. Ακολούθησε τον Αλέξανδρο στην Ασία, όπου και διακρίθηκε για την ανδρεία του. Το 323 ανέλαβε τη διοίκηση της Θράκης. Το 308 ίδρυσε νέα πρωτεύουσα, τη Λυσιμάχεια του Ελλησπόντου. 0 Λυσίμαχος δημιούργησε ένα από τα μεγαλύτερα βασίλεια της εποχής του, το οποίο όμως έχασε όταν νικήθηκε από το Σέλευκο στη Φρυγία.
Λυσίμαχος: γιος του βασιλιά Λυσίμαχου και της Αρσινόης κόρης του Πτολεμαίου.
Λυσίμαχος: γιος του Πτολεμαίου Β”, βασιλιάς της Αιγύπτου. Τον σκότωσε ο Σωσίβιος.
Λυσίμαχος: παιδαγωγός του Μ. Αλεξάνδρου από την Ακαρνανία. Αυτός του έμαθε να αγαπά τα Ομηρικά.
Μ
Μάγας: γιος του Πτολεμαίου Α” και της ετεροθαλής αδελφής του και συζύγου του Βερενίκης. Κατέπνιξε επανάσταση στην Κυρήνη. Αργότερα πάντρεψε την κόρη του Βερενίκη με το γιο του Πτολεμαίο τον Β. Το 268 π.Χ. ο Μάγας πέθανε από υπερβολικό πάχος.
Μάγας: γιος της Βερενίκης, κόρης του Μάγα, που τον σκότωσε ο Πτολεμαίος Δ” ο Φιλοπάτωρ γιατί φοβόταν την επιρροή που είχε πάνω στη μητέρα του.
Μάζαρος: εταίρος, διοικητής της ακρόπολης των Σούσων, διορισθείς από τον Αλέξανδρο το 331 π.Χ.
Μακάρτατος: πατέρας του Πευκέστα.
Μακεδών: γιος του Δία και της Θυίας ή Αιθυίας, αδελφός του Μάγνη, επώνυμος ήρωας της Μακεδονίας. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ήταν βασιλιάς της Ημαθίας, από τον οποίο αργότερα ονομάσθηκε ολόκληρη η περιοχή Μακεδονία. Άλλες εκδοχές αναφέρουν τον Μακεδόνα ως υιό του Αιόλου (Ελλάνικος) ή τον “Οσιρι, βασιλιά της Αιγύπτου (Διόδωρος 1.18.20) ή του Λυκάονα, βασιλιά της Ημαθίας (Αιλιαν. Ζ. Ιδ. 10,48).
Μαντίας: αξιωματικός του Δημήτριου του πολιορκητή. Πιάστηκε αιχμάλωτος κατά την πολιορκία της Ρόδου το 304 Π.Χ.
Μαρσύας: συγγραφέας από την Πέλλα γιος του Περιάνδρου. Γεννήθηκε το 355 π.Χ. Ήταν ετεροθαλής αδελφός του Αντίγονου κι είχε ανατραφεί μαζί με τον Αλέξανδρο. Το 306 πήρε μέρος στην εκστρατεία του Δημητρίου Πολιορκητή εναντίον της Κύπρου. Έyραψε το ιστορικό σύγγραμμα «Μακεδονικά» από το οποίο σώζονται μερικά αποσπάσματα. Έγραψε επίσης και την «Αλεξάνδρου Αγωγήν».
Μαρσύας ο νεότερος: γιος του Κριτόβουλου, από τους Φιλίππους, ιερέας του Ηρακλέους. Έγραψε ιστορικά, αρχαιολογικά και μυθικά βιβλία.
Μαχάτας: γιος του Σίρρα, πατέρας του Φίλιππου και του Άρπαλου. Καταγόταν από το αρχοντικό γένος της Ελυμιώτιδος.
Μελέαγρος: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Στη μάχη του Γρανικού (334 π.Χ.) ήταν επικεφαλής της 12ης τάξης της Φάλαγγας των Πεζεταίρων. Το 323 π.Χ. μετά το θάνατο του Αλέξανδρου τέθηκε επικεφαλής των δυνάμεων στη Βαβυλώνα. Δυσαρεστήθηκε όμως από τη διανομή των αξιωμάτων και ήρθε σε ρήξη με τον Περδίκκα και το Λεοννάτο. Τελικά με διαταγή του Περδίκκα δολοφονήθηκε το 323 π.Χ.
Μελέαγρος: δευτερότοκος γιος του Πτολεμαίου του Α” και της Ευρυδίκης. Ακολούθησε το μεγαλύτερο αδελφό του Πτολεμαίο τον Κεραυνό σε όλες τις εκστρατείες του στη Θράκη και τη Μακεδονία. Το 280 π.Χ. όμως, ο Πτολεμαίος ο Κεραυνός νικήθηκε και πέθανε και στη θέση του έγινε βασιλιάς το 279 π.Χ. ο Μελέαγρος, ενώ οι Γαλάτες έγιναν κύριοι της υπαίθρου στη Μακεδονία. Επειδή αποδείχθηκε ανίκανος να κυβερνήσει, τον αντικατέστησε μερικές ημέρες αργότερα ο Αντίπατρος.
Μενέλαος: στρατηγός και ιερέας, γιος του Λάγου και της Αρσινόης, κόρης του στρατηγού Μελέαγρου.
Μενέλαος: γιος του Αμύντα του Γ” και της Γυγαίας, ετεροθαλής αδελφός του Φίλιππου του Β”. Κατέφυγε στην Όλυνθο καταδιωκόμενος από το Φίλιππο, ο οποίος φοβόταν μην του πάρει το θρόνο. Τελικά, μετά από σκληρή πολιορκία ο Φίλιππος κατόρθωσε να κυριεύσει την Όλυνθο και να θανατώσει το Μενέλαο.
Μενέδημος: αρχηγός του πεζικού που διακρίθηκε σε μάχες κατά του Σπιταμένη, στη Σογδιανή χώρα.
Μένης: σωματοφύλακας του Μ. Αλεξάνδρου, ύπαρχος Συρίας, Φοινίκης και Κιλικίας. Ήταν γιος του Διονυσίου από την Πέλλα.
Μενίδας: επικεφαλής μισθοφόρων, πήρε μέρος στη μάχη των Γαυγαμήλων.
Μενοίτιος: ναύαρχος του Μενελάου, αδελφού του Πτολεμαίου. Πήρε μέρος σε ναυμαχία κατά του Δημητρίου του Πολιορκητή.
Μένυλλος: φρούραρχος του Αντίπατρου στον Πειραιά.
Μέρωψ: μυθικός βασιλιάς, πρόγονος του Περδίκκα τον Α”.
Μέτρων: βασιλικός παις, ο οποίος ενημέρωσε τον Αλέξανδρο για τη συνωμοσία του Φιλώτα.
Μένων: γιος του Κερδίμμα, σατράπης της Συρίας (333 π.Χ.) Αντικαταστάθηκε αργότερα από τον Ασκληπιόδωρο.
Μένων: διοικητής σατραπείας της Αραχωσίας. Διορίσθηκε από τον Αλέξανδρο το 330 π.Χ.
Μήδιος: γιος του Οζυθεμίδη από τη Λάρισα, έμπιστος φίλος του Μ. Αλέξανδρου κυρίως μετά το θάνατο του Ηφαιστίωνα. Επειδή ήταν παρών στα τελευταία δείπνα πριν από το θάνατό του, υπάρχει η υποψία ότι τον δηλητηρίασε με τη βοήθεια του Ιόλα, του οινοχόου. Ο Μήδιος αργότερα έγινε ναύαρχος τον Αντίγονου.
Μικίων: επικεφαλής φρουράς στο Ραμνούντα Αττικής. Νικήθηκε και σκοτώθηκε από τον Αθηναίο στρατηγό Φωκίωνα.
Μόλυκος: τοποθετήθηκε από τον Κάσσανδρο επικεφαλής φρουράς στον ισθμό της Κορίνθου.
Μόνιμος: γιος του Πυθίωνος, στρατηγός της Ολυμπιάδας. Το 316 π.Χ. παραδόθηκε στον Κάσσανδρο, ενώ βρισκόταν στην Πέλλα.
Ν
Νάρης: βασιλιάς της Βισαλτίας.
Νέαρχος: ναύαρχος του Μ. Αλεξάνδρου από την Κρήτη. Ο πατέρας του λεγόταν Ανδρότιμος κι είχε μεταναστεύσει από την Κρήτη στην Αμφίπολη, όπου κι έγινε αυλικός του Φιλίππου. Ο γιος του Νέαρχος έγινε φίλος του Μ. Αλεξάνδρου και τον ακολούθησε σε όλες τις εκστρατείες με το βαθμό του χιλίαρχου των υπασπιστών. Αργότερα διακρίθηκε ως ναύαρχος του στόλου αναζητώντας ένα θαλάσσιο δρόμο από τις εκβολές του Ινδού έως τις εκβολές του Ευφράτη. Το ταξίδι τελείωσε θριαμβευτικά το 324 π.χ. Έπειτα ο Νέαρχος πήγε στα Σούσα όπου νυμφεύτηκε την εγγονή τον Αρταβάζη. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου συμμάχησε με τον Αντίγονο. Το 312 έγινε σύμβουλος του Δημήτριου του Πολιορκητή κι από τότε χάνονται τα ίχνη του. Πιθανολογείται ότι σκοτώθηκε το 301 π.Χ.
Νειλόξενος: τοποτηρητής τον Αλέξανδρου στην «Κάτω από τον Καύκασο Αλεξάνδρεια» το 329 π.Χ..
Νεοπτόλεμος ο Α': βασιλιάς της Ηπείρου, γιος του Αλκέτα του Α”. Βασίλευσε μαζί με τον αδελφό του Αρύββα μετά το θάνατο του πατέρα του (373 π.Χ.). Πέθανε το 357 αφήνοντας ένα γιο και δύο κόρες, την Τρωάδα και την Ολυμπιάδα, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου.
Νεοπτόλεμος: γιος του Λυγκηστή Αρραβαίου. Μετά το θάνατο του Φιλίππου του Β” κατέφυγε στους Πέρσες. Αργότερα σκοτώθηκε κατά την πολιορκία από τον Αλέξανδρο της Αλικαρνασσού.
Νικάνωρ: ένας από τους φίλους του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος τον όρισε διοικητή της Αλεξάνδρειας. Αργότερα του δόθηκε η σατραπεία της Καππαδοκίας. Είχε πάρει το μέρος του Αντίγονου στη διαμάχη του με το Σέλευκο, κι έτσι, όταν ο Αντίγονος νικήθηκε από το Σέλευκο, θανατώθηκε.
Νικάνωρ: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Ήταν γιος του Παρμενίωνα κι αδελφός του Φιλώτα. Πήρε μέρος σε όλες τις μεγάλες μάχες της Μ. Ασίας, αλλά πέθανε από αρρώστια το έτος 330 π.Χ.
Νικάνωρ: διοικητής του συμμαχικού στόλου, που υποστήριξε την απόβαση του Μ. Αλεξάνδρου στην Ασία. Υπήρξε επίσης ναύαρχος του στόλου επί Κασσάνδρου. Στασίασε όμως εναντίον του κι αυτός τον σκότωσε.
Νικάνωρ: Θετός γιος και γαμπρός του Αριστοτέλη.
Νικάνωρ: στρατηγός του βασιλιά της Συρίας Αντίοχου του Ευπάτορα. Το 161 π.Χ. νικήθηκε από τον Ιούδα το Μακκαβαίο στο χωριό της Παλαιστίνης Άδασα. Μαζί με τον Νικάνορα σκοτώθηκαν και 35.000 άνδρες του.
Νικόμαχος: πατέρας του Αριστοτέλη, προσωπικός γιατρός του βασιλιά Αμύντα του Β”. Έγραψε ιατρικά βιβλία και σύγγραμμα φυσικής.
Νικόμαχος: γιος του Αριστοτέλη και της Πυθιάδας. Σύμφωνα όμως με νεότερες εκδοχές, ο Αριστοτέλης τον απόκτησε με μιαν εταίρα, την Ερπυλλίδα. Εκδότης συγγράμματος του πατέρα του, που ονομάσθηκε από το όνομά του «Ηθικά Νικομάχεια».
Νικόμαχος: πήρε μέρος σε συνωμοσία κατά του Αλέξανδρου μαζί με τον αδελφό τον Κεβαλίνο και τον Μέτρωνα.
Νικομήδης: ιστορικός από την πόλη Άκανθο. Έγραψε σύμφωνα με τον Αθήναιο τα «Μακεδονικά» κι ένα σύγγραμμα περί Ορφέως.
Νικόστρατος: σοφιστής και ρήτορας. Έζησε την εποχή του Μάρκου Αυρήλιου. Έγραψε τη συλλογή μύθων «Δεκαμυθία» το «Εγκώμιον εις Μάρκον» κ.α.
Νυμφόδωρος: περιηγητής από την Αμφίπολη που έζησε στους Ελληνορωμαϊκούς χρόνους.
Ξ
Ξενοκλής: ταμίας του Μ. Αλεξάνδρου. Ο στρατηγός και ναύαρχος του βασιλιά της Συρίας Σέλευκου Α”, Πατροκλής είχε πάρει απ” αυτόν την περιγραφή των χωρών από τις οποίες είχε περάσει ο Μέγας Αλέξανδρος.
Ξενόφιλος: πυθαγόρειος φιλόσοφος και μουσικός από τη Χαλκιδική. Έζησε την εποχή του τύραννου Διονυσίου. Υπήρξε δάσκαλος του φιλόσοφου και μουσικού Αριστοξένη.
Ξενόφιλος: φρούραρχος και θησαυροφύλακας των Σουσών. Όταν ο Αντίγονος έκανε επίθεση εναντίον των Σουσών, ο Ξενοκλής αμύνθηκε με γενναιότητα, αλλά τελικά αναγκάσθηκε να παραδοθεί και να παραδώσει τους θησαυρούς της πόλης.
Ο
Όλγανος: γιος του μυθικού βασιλιά Βέρη, αδελφός της Βεροίας και της Μίεζας.
Ολυμπιάς: σύζυγος του Φιλίππου του Β” και μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου (375 – 316 π.Χ.).
Ολυμπιάς: κόρη του ευγενούς Λαρισαίου Πολύκλειτου, σύζυγος του βασιλιά της Μακεδονίας Δημήτριου του Καλού και μητέρα του βασιλιά Αντίγονου Δώσωνα. Είχε τη φήμη σεμνής και ενάρετης βασίλισσας.
Όλυνθος: γιος του Στρυμόνα, βασιλιά της Θράκης. Ενώ κυνηγούσε τον κατασπάραξαν λιοντάρια.
Όλυνθος: γιος του Ηρακλή και της Βολίας. Το όνομά του πήρε μια πόλη της Χαλκιδικής.
Όναρις: ηγεμόνας των Βισαλτών.
Ονησίκρητος: ιστορικός του 4ου π.Χ. αιώνα από την Αίγινα ή την Αστυπάλαια. Υπήρξε μαθητής του κυνικού Διογένη και συνόδεψε το Μ. Αλέξανδρο στην εκστρατεία του. Αργότερα έζησε στην αυλή του βασιλιά της Θράκης Λυσίμαχου. Δεν έχουν σωθεί παρά μερικά αποσπάσματα του βιβλίου του για το Μ. Αλέξανδρο.
Οφέλλας ή Οφέλτας: γιος του Σιλανού, από την Πέλλα της Μακεδονίας. Ακολούθησε τον Αλέξανδρο στην εκστρατεία ως τριηράρχης του ινδικού στόλου των Μακεδόνων. Το 322 π.Χ. στάλθηκε από τον Πτολεμαίο το Λάγο για να αποκαταστήσει το αριστοκρατικό πολίτευμα και να διώξει τους Σπαρτιάτες από την Κυρηναϊκή. Τελικά ο ίδιος έγινε ηγεμόνας της Κυρηναϊκής. Αργότερα συμμάχησε με τον τύραννο των Συρακουσών Αγαθοκλή και κήρυξε τον πόλεμο στην Καρχηδόνα. Ο Αγαθοκλής όμως επειδή φοβόταν τον Οφέντα κατόρθωσε να τον δολοφονήσει. Η γυναίκα του Οφέντα Ευρυδίκη, που ήταν Αθηναία από το γένος του Μιλτιάδη, γύρισε στην Αθήνα, το 207 και παντρεύτηκε το Δημήτριο τον Πολιορκητή.
Π
Παλαιστίνος: μυθικός βασιλιάς, γιος του Ποσειδώνα και της Πιερίας. Όταν έμαθε το θάνατο του γιου του Αλιάκμονα, έπεσε και πνίγηκε στα νερά του ποταμού Κόνοζου που από τότε ονομάσθηκε Παλαιστίνος (πρόκειται για τον ποταμό Στρυμόνα).
Παλλήνη: κόρη του μυθικού βασιλιά Σίθωνα.
Πάνταυχος: στρατηγός του Δημητρίου Πολιορκητή που τραυματίσθηκε σε μονομαχία με τον Πύρρο στην Αιτωλία.
Παντόρδανος: γιος του Κλέανδρου, ιλάρχης της Λευγαίας ίλης στην Ισσό.
Παρμενίων: στρατηγός τον Φιλίππου και του Αλεξάνδρου (400 – 330 π.Χ.). Διακρίθηκε σε πολλές μάχες τόσο επί βασιλείας Φιλίππου όσο και Μ. Αλεξάνδρου. Μετά την αποκάλυψη, όμως, της συνωμοσίας κατά του Αλέξανδρου δολοφονήθηκε μαζί με άλλους συνωμότες.
Πατροκλής: στρατηγός και ναύαρχος του βασιλιά της Συρίας Σελεύκου Α’. Το 312 π.Χ. έγινε έπαρχος της Βαβυλώνας. Το 285 π.Χ. εξερεύνησε πολλές περιοχές της Ασίας.
Παυσανίας: εταίρος, επιμελητής των Σάρδεων.
Παυσανίας: βασιλιάς (390 – 389 π.Χ.) γιος του Λυγκηστή Αέροπου. Εκθρονίστηκε από τον Αμύντα τον Γ’.
Παυσανίας: εταίρος που δολοφόνησε το Φίλιππο το 336 π.Χ. με καταγωγή από την Ορεστίδα.
Παυσανίας: καταγόταν από το βασιλικό οίκο της Μακεδονίας. Στράφηκε εναντίον του Πτολεμαίου του Αλωρίτη ενώ στη συνέχεια διεκδίκησε το θρόνο από το Φίλιππο το Β.
Πειθαγόρας: οιωνοσκόπος και σπλαχνοσκόπος, αδελφός του Απολλόδωρου του Αμφιπολίτη, στρατηγού του Μ. Αλεξάνδρου. Προέβλεψε σωστά την τύχη του Μ. Αλεξάνδρου.
Πείθων: γιος του Σωσικλή, επιφορτισμένος να υπηρετεί τον Αλέξανδρο κατά τη διάρκεια της διαμονής του στα Ζαρίασπα. Τραυματίσθηκε και αιχμαλωτίσθηκε στην εκστρατεία εναντίον των Μασσαγιτών.
Πελάγων: ήρωας, γιος του Αξιού. Απ” αυτόν πήρε την ονομασία της η Πελαγονία.
Πεισαίος: πατέρας του Αριστόνου του Πελλαίου, σωματοφύλακα του Μ. Αλεξάνδρου.
Περδίκκας: απόγονος του Ηρακλείδη Τημένου, ιδρυτής του βασιλικού οίκου της Μακεδονίας (α” μισό τον 7ου π.Χ. αιώνα).
Περδίκκας ο Β': γιος του Αλεξάνδρου του Α” του Φιλέλληνα. Βασίλευσε από το 450 έως το 419 π.Χ. Πεθαίνοντας άφησε στο γιο του ένα ισχυρό βασίλειο.
Περδίκκας ο Γ': γιος του Αμύντα του Γ. Ανέβηκε στο θρόνο το 365 π.Χ. Για την αναδιοργάνωση του βασιλείου του προσέλαβε ως σύμβουλο τον μαθητή του Πλάτωνα Ευφραίο. Σκοτώθηκε το 359 σε μια εκστρατεία κατά των Ιλλυριών.
Περiλαος: γιος τον Αντίπατρου.
Περοίδας: γιος του Μενεσθέα, ιλάρχης της Ανθεμουσίας ίλης στη μάχη της Ισσού.
Περσαίος: στωικός φιλόσοφος και γεωμέτρης του 3ου π.Χ. αιώνα, από το Κίτιο της Κύπρου. Δίδαξε φιλοσοφία στη Μακεδονία, ενώ ταυτόχρονα ανέλαβε και στρατιωτική υπηρεσία. Με την ιδιότητά του αυτή στάλθηκε στην Κόρινθο όπου και σκοτώθηκε πολεμώντας. Τα έργα του που όλα χάθηκαν, τιτλοφορούνται Περί βασιλείας, Περί Λακεδαιμονίων Πολιτείας, Περί γάμου και Περί ασεβείας.
Περσέας: ο τελευταίος βασιλιάς της αρχαίας Μακεδονίας (213-162 π.Χ.). Ήρθε σε σύγκρουση με τον αδελφό του Δημήτριο, νόμιμο διάδοχο του θρόνου κι έπεισε τον πατέρα τους Φίλιππο τον Ε” να τον εκτελέσει με την κατηγορία της προδοσίας στους Ρωμαίους. Μετά το θάνατο του Φιλίππου (179 π.Χ.), ο Περσέας ανανέωσε τη συνθήκη με τους Ρωμαίους, παράλληλα όμως ετοιμάστηκε για στρατιωτική σύγκρουση με τη Ρώμη. Το 168 π.Χ., σε μια αποφασιστική μάχη στην Πύδνα, νικήθηκε από τους Ρωμαίους κι αιχμαλωτίσθηκε.
Πευκέστας: σωματοφύλακας του Μ. Αλεξάνδρου, αργότερα σατράπης της Περσίδος.
Πευκέστας: γιος του Μακάρτατου, στρατηγός της Αιγύπτου.
Πευκόλαος: τοποθετήθηκε από τον Αλέξανδρο επικεφαλής φρουράς στη Σογδιανή χώρα το 329 π.Χ.
Πιερία: μυθολογικό πρόσωπο, σύζυγος του Ποσειδώνα, μητέρα του Παλαιστίνου.
Πίερος: γιος του Μακεδόνα, αδελφός του Αργέα, του Άμαθου και του Βρούσσι.
Πίθων: γιος του Αγήνορα. Το 325 π.Χ. έγινε σατράπης των Ινδιών. Αργότερα διορίσθηκε από τον Αντίγονο Φρούραρχος στη Βαβυλώνα. Σκοτώθηκε κοντά στη Γάζα το 312 π.Χ.
Πλείσταρχος: γιος του Αντίπατρου. Διορίσθηκε διοικητής της Χαλκίδας από τον αδελφό του Κάσσανδρο, το 313 π.Χ. Μετά τη μάχη στην Ιψό, έγινε διοικητής της Κιλικίας.
Πολέμων: αξιωματικός του Μ. Αλεξάνδρου. Κατηγορήθηκε για συνωμοσία αλλά τελικά αποκαταστάθηκε. Αργότερα τον συνέλαβε ο Άτταλος ως οπαδό τον Περδίκκα.
Πολέμων: φρούραρχος στην πόλη Πηλούσιο, διορισμένος από το Μ. Αλέξανδρο.
Παλύαινος: ρήτορας και συγγραφέας στρατιωτικών έργων τον 2ου μ.Χ. αιώνα. Έχει διασωθεί σχεδόν ολόκληρο το έργο του «Στρατηγήματα» σε 8 βιβλία.
Πολύαρχος: αξιωματούχος του Αντιγόνου στη Βαβυλώνα, ο οποίος προσχώρησε στις δυνάμεις τον Σελεύκου, όταν αυτός κατέκτησε την περιοχή.
Πολύγνωτος: ζωγράφος από τη Θάσο, γιος του Αγλαοφώντα. Τίποτα δεν σώζεται από τα έργα του τα οποία ωστόσο τα περιγράφει ο Παυσανίας.
Πολύγονος ή Τμώλος: γιος της Τορώνης και του Πρωτέα. Θανατώθηκε από τον Ηρακλή.
Πολυδάμας: εταίρος, ο οποίος μετέφερε στα Εκβάτανα τη διαταγή εκτέλεσης του Παρμενίωνα. Αργότερα επέστρεψε μαζί με άλλους παλαιμάχους στη Μακεδονία.
Πολύκλειτος: ιστορικός συγγραφέας από τη Λάρισα (4ος π.Χ. αιώνας). Πατέρας της Ολυμπιάδας, μητέρας του βασιλιά της Μακεδονίας Αντιγόνου του Δώσωνα. Φαίνεται πως είχε ακολουθήσει το Μ. Αλέξανδρο σε διάφορες εκστρατείες κι έγραψε το έργο «Ιστορίες».
Πολυκλής: στρατηγός του Αντίπατρου, ο οποίος σκοτώθηκε το 321 π.Χ. μετά από εξέγερση των Αιτωλών.
Πολυπέρχων: στρατηγός (380-301 π.Χ.) του Φιλίππου και του Μ. Αλεξάνδρου. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου, ορίσθηκε από τον Αντίπατρο διάδοχος στην αντιβασιλεία (319 π.Χ.). Το 316 π.Χ. κατέφυγε στην Πελοπόννησο, υποστηρίζοντας τις επιδιώξεις του γιου του Αλεξάνδρου, Ηρακλή, τον οποίον όμως στη συνέχεια (309) τον σκότωσε ο ίδιος για ν” αποκτήσει την εύνοια του Κασσάνδρου. Πέθανε πριν από τη μάχη της Ιψού.
Ποσείδιππος: κωμικός ποιητής από την Κασσάνδρα. Έζησε τον 3ο π.Χ. αιώνα κι ήταν ο σπουδαιότερος, μετά το θάνατο του Μένανδρου. Είχε γράψει γύρω στις 40 κωμωδίες.
Πρεπέλαος: στρατηγός του Κασσάνδρου. Διακρίθηκε για την τόλμη και τη στρατιωτική ευφυΐα του σε πολλές μάχες. Το 303 π.Χ. έγινε διοικητής της Κορίνθου, την οποία εγκατέλειψε, όταν επιτέθηκε εναντίον του ο Δημήτριος ο Πολιορκητής. Τον επόμενο χρόνο με εντολή του Κασσάνδρου, κυρίευσε την Αιολίδα και την Ιωνία.
Πρωτέας: γιος του Ανδρόνικου, ανιψιός του Κλείτου του Μέλανος, αξιωματούχος του Μ. Αλεξάνδρου.
Πρωτόμαχος: επικεφαλής ίλης σαρισσοφόρων στη μάχη της Ισσού.
Πτολεμαίος ο Αλωρίτης: επίτροπος του βασιλικού οίκου της Μακεδονίας (368 π.Χ.). Σκοτώθηκε από το γιο του Αμύντα Περδίκκα, το 365 π.Χ.
Πτολεμαίος: διοικητής ίλης ιππικού στη μάχη του Γρανικού. Υπέταξε την Κορέα και νίκησε το Πέρση σατράπη Ορονταβάτη μαζί με τον Άσανδρο.
Πτολεμαίος ο Σελεύκου: σωματοφύλακας του Μ. Αλεξάνδρου. Σκοτώθηκε στη μάχη της Ισσού πολεμώντας ηρωικά.
Πτολεμαίος: συγγενής του Αντίγονου. Μετά την ειρήνη του 312 π.Χ., πήγε με το μέρος του Κάσσανδρου, ελπίζοντας να πάρει τη στρατηγία της Πελοποννήσου. Ο Κάσσανδρος, όμως, ανέθεσε τη στρατηγία στον Πολυσπέρχοντα κι έτσι αναγκάσθηκε ο Πτολεμαίος να καταφύγει με το στρατό του στην Κω, στον Πτολεμαίο Λάγου. Αργότερα, όμως, τον φυλάκισαν και τον σκότωσαν (309 π.Χ.).
Πτολεμαίος ο Λυσιμάχου: γιος του βασιλιά Λυσίμαχου και της Αρσινόης, ο μοναδικός που επέζησε, όταν κατέλαβε το θρόνο ο Πτολεμαίος Κεραυνός. Είχε καταφύγει στον Μονδύνιο, ηγεμόνα των Δαρδάνων και τον είχε πείσει να κάνει πόλεμο εναντίον του Κεραυνού. Το 260 π.Χ. στασίασε και σκοτώθηκε από τους στρατιώτες του.
Πτολεμαίος: ιερέας από τη Μένδη της Χαλκιδικής. Είχε γράψει μια ιστορία της Αιγύπτου με τίτλο «Χρόνοι».
Πτολεμαίος Α” ο Σωτήρ (366-283 π.Χ.): ο ιδρυτής της δυναστείας και ο σημαντικότερος από όλους τους Πτολεμαίους που ανέβηκαν στον αιγυπτιακό θρόνο. Υπήρξε ικανός πολεμιστής και συνετός πολιτικός. Σ’ αυτόν οφείλεται κυρίως η στρατιωτική, πολιτική και διοικητική οργάνωση της Αιγύπτου. Έγραψε ακόμη μία ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου, η οποία αποτέλεσε μία από τις κύριες πηγές του Αρριανού.
Πτολεμαίος Β” ο Φιλάδελφος (308-246 π.Χ.): γιος του Πτολεμαίου Α” και της Βερενίκης. Παντρεύτηκε πρώτα την κόρη του Λυσιμάχου, Αρσινόη Α”, την οποία εγκατέλειψε δέκα χρόνια αργότερα για την αδελφή της Αρσινόη Β” (σ” αυτό οφείλεται η προσωνυμία του Φιλάδελφος). Ήταν άνθρωπος φιλήσυχος, προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών. Ίδρυσε το Μουσείο και την περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Με δική του πρωτοβουλία επίσης πραγματοποιήθηκε η μετάφραση της Βίβλου των εβδομήκοντα.
Πτολεμαίος Γ “ ο Ευεργέτης: γιος του Πτολεμαίου Β” και της Αρσινόης Α”. Ανέβηκε στο θρόνο το 246 π.Χ. Ο γάμος του με την κόρη του Μάγα Βερενίκη, ένωσε την Κυρηναϊκή με την Αίγυπτο. Πήρε μέρος στον 3ο Συριακό πόλεμο νικώντας τον Αντίοχο το Β”. Εδραίωσε την κυριαρχία του στο Αιγαίο, επεκτείνοντάς την ως την Τουρκία και οδήγησε την Αίγυπτο στο απόγειο της δύναμής της. Κατά τον Πολύβιο προς τιμήν του Πτολεμαίου του ευεργέτη ονομάστηκε Πτολεμαϊς μία φυλή της Αττικής.
Πτολεμαίος Δ” ο Φιλοπάτωρ: γιος του Πτολεμαίου Γ” και της Βερενίκης Β”, διαδέχθηκε τον πατέρα του το 221 π.Χ.. Ήταν αδύναμος και φιλήδονος και βρισκόταν κάτω από την επιρροή των αυλικών του. Επί της βασιλείας του κατακερματίσθηκε η δύναμη της δυναστείας των Λαγιδών κι άρχισε η κατάρρευσή της.
Πτολεμαίος Ε” ο Επιφανής (209-181 π.Χ.): γιος του Πτολεμαίου Δ” και της Αρσινόης Γ”. Στέφθηκε βασιλιάς το 197 π.Χ. Το 192 π.Χ. νυμφεύτηκε την Κλεοπάτρα, κόρη του Αντίοχου. Συνήψε πολιτικούς δεσμούς με τη Ρώμη, η οποία ανάλαβε την προστασία του βασιλείου. Στη σύντομη περίοδο της βασιλείας του ανακτήθηκε η Θηβαϊς και καταπνίγηκε μια επανάσταση των ιθαγενών του Δέλτα.
Πτολεμαίος Στ” ο Φιλοπάτωρ: γιος του Πτολεμαίου Ε” και της Κλεοπάτρας. Ανέβηκε στο θρόνο το 181 π.Χ.. Πέθανε ενώ πολεμούσε στη Συρία εναντίον του Αλέξανδρου Βάλα.
Πτολεμαίος Ζ” ο Νέος Φιλοπάτωρ: γιος του Πτολεμαίου Στ”, βασίλευσε με τον πατέρα του (145 π.Χ.), και μετά μόνος του. Τον δολοφόνησε ο θείος του Πτολεμαίος ο Η”.
Πτολεμαίος ο Η” Ευεργέτης Β': γιος του Πτολεμαίου Ε” και της Κλεοπάτρας. Εκλέχθηκε βασιλιάς από τους Αλεξανδρινούς το 169 π.Χ. Κατόπιν συμφώνησε με τον αδελφό του να κρατήσει μόνο την Κυρηναϊκή. Μετά το θάνατο του Φιλομήτορα (145 π.Χ.), παντρεύτηκε τη χήρα του, δηλαδή την αδελφή του Κλεοπάτρα Β”. Η παράδοση τον περιγράφει με τα μελανότερα χρώματα, ίσως με κάποια υπερβολή.
Πτολεμαίος Θ” Σωτήρ Β” ο Λάθυρος: γιος του Πτολεμαίου Η” και της Κλεοπάτρας Γ”. Παρά τη θέληση της μητέρας του, που ευνοούσε τον αδελφό του Πτολεμαίο Ι”, κατέλαβε την εξουσία (116 π.Χ.). Το 107 π.Χ. όμως εκδιώχθηκε από το θρόνο κι αναγκάσθηκε να καταφύγει στην Κύπρο απ” όπου επέστρεψε μόνο μετά το θάνατο του αδελφού του (88 π.Χ.).
Πτολεμαίος Ι” Αλέξανδρος Α': γιος του Πτολεμαίου Η” και της Κλεοπάτρας Γ”, πέτυχε με την υποστήριξη της μητέρας του να καταλάβει το θρόνο το 107 π.Χ. Το 88 π.Χ. εκθρονίσθηκε και λίγο αργότερα πέθανε.
Πτολεμαίος ΙΑ” Αλέξανδρος Β': γιος του Πτολεμαίου Ι”, διαδέχθηκε το 80 π.Χ. τον Πτολεμαίο Θ” στην εξουσία με την υποστήριξη του Σύλλα, αφού παντρεύτηκε τη μητριά του Βερενίκη, την οποία δολοφόνησε λίγο αργότερα. Αυτό προκάλεσε μία επανάσταση, κατά την οποία σκοτώθηκε, ύστερα από 19 μέρες βασιλείας. Με τη διαθήκη κληροδοτούσε την Αίγυπτο στους Ρωμαίους.
Πτολεμαίος ΙΒ” ο Αυλητής: γιος του Πτολεμαίου Θ”, διαδέχθηκε τον Πτολεμαίο ΙΑ”. Στις αρχές της βασιλείας του βρέθηκε σε καταστάσεις αρκετά κρίσιμες εξαιτίας της διαθήκης του προκατόχου του, αλλά τελικά (59 π.Χ.) αναγνωρίσθηκε από τους Ρωμαίους. Μια επανάσταση των Αλεξανδρινών τον ανάγκασε να καταφύγει στη Ρώμη (57 π.Χ.), ενώ τον διαδεχόταν στο θρόνο η κόρη του Βερενίκη. Το 55 π.Χ. ο Ρωμαίος ανθύπατος Γαβίνιος τον επανέφερε στο θρόνο.
Πτολεμαίος ΙΓ” ο Διόνυσος (64-67): γιος του Πτολεμαίου ΙΑ”. Αφού διαδέχθηκε τον πατέρα του το 51 π.Χ. παντρεύτηκε την αδελφή του Κλεοπάτρα Ζ”. Γρήγορα ήρθε σε ρήξη με την Κλεοπάτρα κι άρχισε να ετοιμάζει στο Πηλούστο στρατό για να πολεμήσει εναντίον της. Όταν ήρθε ο Πομπήιος στην Αίγυπτο ζητώντας φιλοξενία, διέταξε τη δολοφονία του. Ο Καίσαρας προσπάθησε να συμφιλιώσει τον Πτολεμαίο με την Κλεοπάτρα, αλλά εκείνος αρνήθηκε και τότε ξέσπασε ο λεγόμενος αλεξανδρινός πόλεμος. Ο Πτολεμαίος σκοτώθηκε σε μία μάχη.
Πτολεμαίος ο ΙΔ” (59-44 π.Χ.): γιος του Πτολεμαίου Αυλητή. Παντρεύτηκε την αδελφή του Κλεοπάτρα Ζ”, υπακούοντας στον Καίσαρα. Μετά το θάνατο του Πτολεμαίου ΙΓ” δολοφονήθηκε κι αυτός.
Πτολεμαίος ΙΕ” Καισαρίων (47-31 π.Χ.): γιος του Καίσαρος και της Κλεοπάτρας. Η μητέρα του τον ανακήρυξε συμβασιλέα και διάδοχό της. Σκοτώθηκε από τον Οκταβιανό λίγο μετά την κατάληψη της Αιγύπτου.
Πτολεμαίος Απίων: βασιλιάς της Κυρήνης (116 π.Χ.), νόθος γιος του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου Η”, τον οποίον διαδέχθηκε το 116 π.Χ. στο θρόνο του Κυρηναϊκού βασιλείου. Άφησε κληρονομιά τις κτήσεις του στους Ρωμαίους.
Πτολεμαίος. ο Κεραυνός (320280 π.χ.): βασιλιάς της Μακεδονίας (282-280 π.Χ.), πρωτότοκος γιος του Πτολεμαίου Α” του Λάγου και της Ευρυδίκης, κόρης του Αντίπατρου. Μετά την ανακήρυξη του Πτολεμαίου Β” του Φιλάδελφου ως διαδόχου του θρόνου, κατέφυγε δυσαρεστημένος στη Θράκη κοντά στο βασιλιά Λυσίμαχο, σύζυγο της αδελφής του Αρσινόης. Όταν ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Θράκης νυμφεύτηκε την αδελφή του και χήρα του προκατόχου του Αρσινόη, και μετά την ήττα του από τον Αντίοχο Γονατά, έγινε βασιλιάς ενός μέρους της Μακεδονίας και της Θράκης. Σκοτώθηκε το 280 π.Χ. σε μια μάχη εναντίον των Γαλατών.
Πτολεμαϊς: κόρη του Πτολεμαίου Α” από την τρίτη σύζυγό του Ευρυδίκη. Έφυγε με τη μητέρα της από την Αίγυπτο, όταν ο πατέρας της νυμφεύτηκε τη Βερενίκη κι εγκαταστάθηκε στη Μίλητο. Έγινε σύζυγος του Δημήτριου του Πολιορκητή.
Πυθιάς: αδελφή ή θετή κόρη του Ερμεία, σύζυγος του Αριστοτέλη.
Πυθιάς: κόρη του Αριστοτέλη και της Πυθιάδος.
Πυθιονίκη: εταίρα που την είχε ερωτευθεί ο ανιψιός του Φίλιππου Άρπαλος, ο οποίος την κάλεσε να πάει στη Βαβυλώνα για να παντρευτούν. Μετά το θάνατό της, ο Άπραλος ίδρυσε στη Βαβυλώνα ένα μεγαλοπρεπές μνημείο κι άλλο ένα στην Αθήνα.
Πύθων: γιος του Κρατερού, στρατηγός και σωματοφύλακας του Μ. Αλεξάνδρου, που πήρε μετά το θάνατό του τη Μηδία. Πολέμησε εναντίον του Πτολεμαίου και οργάνωσε τη στάση εναντίον του Περδίκκα. Επεδίωξε να δημιουργήσει μεγάλο κράτος στην Ανατολή και γι” αυτό ήρθε σε σύγκρουση με πολλούς ισχυρούς Μακεδόνες. Τελικά ο Αντίγονος τον αιχμαλώτισε με δόλο και τον σκότωσε.
Πύθων: δραματικός ποιητής από την Κατάνη. Ακολούθησε στην Ασία το Μ. Αλέξανδρο. Έγραψε το σατιρικό δράμα Αγών, που σατίριζε τους Αθηναίους.
Ρ
Ροδόπη: σύμφωνα με τον Οβίδιο η Ροδόπη ήταν θυγατέρα του ποταμού Πόντου ή του Στρυμόνα και σύζυγος ή αδελφή τον Αίμου: Oι θεοί τους μεταμόρφωσαν στα ομώνυμα όρη, επειδή τόλμησαν να ισχυριστούν ότι ήταν παιδιά του Δία.
Ρωξάνη: κόρη του ηγεμόνα της Βακτριανής Οξυάρτη, σύζυγος του Μ. Αλεξάνδρου. Απόκτησε ένα γιο από τον Αλέξανδρο, που γεννήθηκε μετά το θάνατο του πατέρα του, κι ονομάσθηκε κι αυτός Αλέξανδρος. Η Ρωξάνη ακολούθησε τον αντιβασιλιά Αντίπατρο στη Μακεδονία. Όταν πέθανε ο Αντίπατρος, κατέφυγε στην Ολυμπιάδα, μητέρα του Αλέξανδρου. Όταν κυριεύθηκε η Πύδνα και πέθανε η Ολυμπιάδα, ο Κάσσανδρος φυλάκισε τη Ρωξάνη και το 311 π.Χ. έδωσε διαταγή να τη σκοτώσουν μαζί με το παιδί της.
Σ
Σάμος: επιγραμματοποιός του 3ου π.Χ. αιώνα. Ήταν γιος του Χρυσόγονου, του συμβούλου του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Ε”. Επειδή απέφευγε να κολακεύει τον Φίλιππο, ο τελευταίος διέταξε να τον θανατώσουν. Στην Ελληνική Ανθολογία αναφέρονται δύο επιγράμματα, από τα οποία το ένα είναι αναθηματικό.
Σέλευκος Α” ο Νικάτωρ: γιος του Αντίοχου, στρατηγός του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου. Γεννήθηκε το 355 π.Χ. στην πόλη Ευρωπό. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου το 323 π.Χ., έγινε αρχηγός του ιππικού και πήρε τη σατραπεία της Βαβυλωνίας. Παρ” ότι ήταν σύμμαχος του Αντίγονου στη διαμάχη του με τον Ευμένη, δέχθηκε την επίθεση του πρώτου κι αναγκάσθηκε να φύγει στην Αίγυπτο. Αργότερα ξανακέρδισε τα εδάφη που είχε χάσει και το 312 π.Χ. ίδρυσε το κράτος των Σελευκιδών. Το 281 π.Χ. σκοτώθηκε από τον Πτολεμαίο Κεραυνό στη Λυσιμάχεια.
Σέλευκος Β ο Καλλίνικος (265 – 226 π.Χ.): γιος του Αντίοχου του Β’. Στα χρόνια της βασιλείας του (247 – 226 π.Χ.) ήρθε σε σύγκρουση με τους Πτολεμαίους και τον αδελφό του Αντίοχο. Θέλησε να καταλάβει το κράτος των Πάρθων, αλλά αναγκάσθηκε να διακόψει την εκστρατεία του εξαιτίας ταραχών στο ίδιο το κράτος του. Γύρισε στην Αντιόχεια όπου σκοτώθηκε, πέφτοντας από το άλογό του.
Σέλευκος Γ” ο Κεραυνός: γιος του προηγούμενου. Επειδή ήταν ανίκανος οι υπήκοοί του τον ονόμασαν ειρωνικά κεραυνό. Στενοί συνεργάτες του, ήταν ο θείος του Ανδρόμαχος και ο γιος του Αχαιός. Δολοφονήθηκε από συνωμότες.
Σέλευκος Δ” ο Φιλοπάτωρ (218 175 π.Χ.): δεύτερος γιος του Αντίοχου Γ” που διαδέχθηκε τον πατέρα του το 187 π.Χ.. Ακολούθησε μία πολιτική χωρίς πολλές φιλοδοξίες. Το 175 δολοφονήθηκε από τον υπουργό του Ηλιόδωρο, που σφετερίσθηκε το θρόνο.
Σέλευκος ο Ε': γιος του βασιλιά της Συρίας Δημήτριου του Β” και της Κλεοπάτρας θεάς. Το 129 π.Χ. αιχμαλωτίσθηκε μαζί με τον πατέρα του από τους Πάρθους. Απελευθερώθηκε το 125 π.Χ. και διαδέχθηκε στο θρόνο τον πατέρα του. Λίγο αργότερα δολοφονήθηκε από την φιλόδοξη μητέρα του.
Σιβύρτιος: πήρε μέρος στην εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου. Το 326 π.Χ. διορίσθηκε διοικητής της επαρχίας Καραμανίας. Στη διαμάχη των στρατηγών που ακολούθησε το θάνατο του Αλέξανδρου, υποστήριξε το στρατηγό Πευκέστα εναντίον του Πύθωνα και του Σέλευκου.
Σιμμίας: αξιωματικός του Πτολεμαίου του Γ” στον οποίον ανατέθηκε η εξερεύνηση της Αιθιοπίας και των ακτών της Ερυθράς.
Σιμμίας: γιος του Ανδρομένη, αδελφός του Άτταλου, του Σιμμία του Αμύντα και του Πολέμωνα. Πήρε μέρος στη συνωμοσία κατά της ζωής του Αλέξανδρου.
Σίμος: ένας από τους Αλευάδες που βοήθησε το Φίλιππο το Β” της Μακεδονίας. Ο Φίλιππος για να τον ανταμείψει του έδωσε τη Λάρισα και τον έκανε Τετράρχη, αργότερα όμως τον παραμέρισε.
Σίππας: στρατηγός του Αντίπατρου, κατά το Λαμιακό πόλεμο.
Σισίνης: Πέρσης αξιωματούχος. Στάλθηκε πρεσβευτής στην αυλή του Φιλίππου του Β”, αλλά παρέμεινε στην υπηρεσία του Μακεδόνα βασιλιά. Αργότερα ακολούθησε τον Αλέξανδρο στην Ασία. Το 333 π.Χ. κι ενώ βρισκόταν στην Κιλικία πήρε επιστολή από τον Πέρση στρατηγό Ναβαρζάνη, με την οποία εκείνος του ζητούσε να δολοφονήσει τον Αλέξανδρο. Ο Σισίνης ήταν αποφασισμένος να καταγγείλει το γεγονός στον Αλέξανδρο, αλλά αναζητούσε την κατάλληλη ευκαιρία. Επειδή όμως περνούσε ο καιρός, ο Αλέξανδρος, ο οποίος ήταν γνώστης της επιστολής, άρχισε να τον υποπτεύεται και τελικά διέταξε να τον θανατώσουν.
Στησίμβρυτος: αρχαίος σοφιστής και συγγραφέας από τη Θάσο. Έζησε στην Αθήνα κατά τους χρόνους του Κίμωνα. Έγραψε για την Ομηρική ποίηση. Πολλές από τις πληροφορίες του Στησίμβρυτου χρησιμοποίησε ο Θουκυδίδης.
Στρατονίκη: αδελφή του βασιλιά της Μακεδονίας Περδίκκα Β”, γυναίκα του βασιλιά των Οδρυσών θρακών Σεύθη.
Στρατονίκη: κόρη του Καρραίου και μητέρα του Δημητρίου του Α” του Πολιορκητή.
Στρατονίκη: κόρη του Δημήτριου του Πολιορκητή και γυναίκα του βασιλιά της Συρίας Σέλευκου του Νικάτορα και αργότερα του Αντίοχου του Α” του Σωτήρα.
Στρατονίκη: κόρη της προηγούμενης και του Αντίοχου Α”, γυναίκα του βασιλιά της Μακεδονίας Δημητρίου Β”.
Στράττις: ιστοριογράφος των ελληνιστικών χρόνων από την Όλυνθο. Έγραψε τα «περί των Αλεξάνδρου εφημερίδων», «περί ποταμών και κρηνών και λιμνών» και «περί της Αλεξάνδρου τελετής».
Στρόμβλιχος: τοποτηρητής του στρατηγού Πολυπέρχοντα στο Αίγιο. Όταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής κατέλαβε το Αίγιο, σταύρωσε τον Στρόμβλιχο και 80 άλλους Μακεδόνες, επειδή του είχαν απαντήσει υβριστικά σε πρότασή του να παραδοθεί το Αίγιο.
Σωκράτης: ίλαρχος του Μ. Αλεξάνδρου. Είχε προηγηθεί με την ίλη του στη μάχη του Γρανικού.
Σώπολις: στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου. Διακρίθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης στα Άρβηλα.
Σωσθένης: στρατηγός που έζησε τον 3ο π.Χ. αιώνα. Το 280 απέκρουσε επιδρομή Γαλατών. Έως το θάνατό του παρέμεινε ο κύριος ρυθμιστής των υποθέσεων του θρόνου της Μακεδονίας.
Τ
Τελέσαρχος: στρατηγός του βασιλιά της Συρίας Αντίοχου του Α”. Το 279 π.Χ. στάλθηκε με 500 άνδρες για να βοηθήσει τους άλλους Έλληνες που αντιμετώπιζαν τους Γαλάτες στις Θερμοπύλες. Σκοτώθηκε πολεμώντας ηρωικά στα στενά της Οίτης.
Τελεσικλής: οικιστής της Θάσου (7ος π.Χ. αιώνας). Καταγόταν από την Πάρο.
Τελέσφυρος: στρατηγός του Αντίοχου, βασιλιά της Ασίας. Το 313 π.Χ. στάλθηκε στην Πελοπόννησο κατά του Πολυσπέρχοντα και του Κάσσανδρου.
Τεύταμος: στρατηγός του επίλεκτου σώματος των αργυράσπιδων. Στη διαμάχη των επιγόνων πήγε με το μέρος του Ευμένη. Το 316 π.Χ. άλλαξε στρατόπεδο και παράδωσε ζωντανό τον Ευμένη στον αντίπαλό του Αντίγονο.
Τηλέγονος: γος της Τορώνης και του Πρωτέα, ο οποίος θανατώθηκε από τον Ηρακλή.
Τήμενος: μυθικός πρόγονος του ιδρυτή της μακεδονικής δυναστείας Περδίκκα.
Τληπόλεμος: ένας από τους εταίρους του Μ. Αλεξάνδρου. Το 324 έγινε σατράπης της Καρμανίας. Ήταν πολύ αγαπητός στους κατοίκους της σατραπείας του.
Τληπόλεμος: αυλικός του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου Α” του Φιλοπάτορα. Εξόντωσε τον κηδεμόνα του Πτολεμαίου Αγαθοκλή και πήρε στα χέρια του τη διοίκηση του κράτους. Ο λαός όμως ξεσηκώθηκε εναντίον του και τον σκότωσε (202 π.Χ.).
Τμώλος ή Πολύγονος: γιος της Τορώνης και του Πρωτέα, ο οποίος θανατώθηκε από τον Ηρακλή.
Τορώνη, Χρυσονόη: κόρη του Κλίτου, βασιλιά της Σιθωνίας, σύζυγος του Πρωτέα.
Τυρίμμας: βασιλιάς της Μακεδονίας πριν από τον Περδίκκα τον Α”.
Φ
Φαίδιμος: συνωμότης κατά της ζωής του Ευμένη. Επειδή όμως του χρωστούσε χρήματα ο Ευμένης τον ενημέρωσε για τη συνωμοσία και των άλλων αντιπάλων του.
Φείδων: βασιλιάς της Μακεδονίας πριν από τον Κάρανο.
Φίλα: πρώτη σύζυγος του Φιλίππου Β”, αδελφή του Δέρδα και του Μαχάτα.
Φίλα: πρωτότοκη κόρη του Αντίπατρου. Το 322 π.Χ. παντρεύτηκε τον Κρατερό κι αργότερα το Δημήτριο Πολιορκητή.
Φίλα: κόρη του Δημήτριου Πολιορκητή και της εταίρας Λάμιας.
Φίλα: κόρη του Σέλευκου Α” και της Στρατονίκης, κόρης του Δημήτριου Πολιορκητή, σύζυγος του Αντίγονου Γονατά.
Φιλέταιρος: ηγεμόνας του βασιλείου της Περγάμου (3ος π.Χ. αιώνας). Στην αρχή ήταν διοικητής τον Φρουρίου της Περγάμου. Με τη βοήθεια του Αντίοχου του Α” έγινε ανεξάρτητος ηγεμόνας.
Φίλιννα: σύζυγος του Φιλίππου του Β. Καταγόταν από τη Θεσσαλία. Γιος της ήταν ο Φίλιππος ο Γ’ ο Αρριδαίος.
Φίλιππος ο Α': γιος του Αργαίου, πατέρας του Αέροπου. Βασίλεψε στο μακεδονικό χρόνο από το 621 έως το 588 π.Χ.
Φίλιππος ο Β': πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου (382 336 π.Χ.). Θεωρείται από πολλούς ο μεγαλύτερος βασιλιάς της Μακεδονίας, ανώτερος από πολλές απόψεις και από τον Αλέξανδρο.
Φίλιππος ο Γ” ο Αρριδαίος: ανακηρύχθηκε βασιλιάς στη Βαβυλώνα από το στρατό μετά το θάνατο του Αλέξανδρου με τον όρο να συμβασιλεύσει με το παιδί του Αλέξανδρου που θα γεννούσε η Ρωξάνη. Ήρθε όμως σε αντίθεση με την Ολυμπιάδα και σκοτώθηκε το 317 π.Χ. κατά διαταγή της μαζί με τη σύζυγό του Ευριδίκη.
Φίλιππος ο Δ': βασίλευσέ το 29 π.Χ. “Ηταν γιος του Κάσσανδρου. Πέθανε από φυματίωση ενώ έσπευδε σε βοήθεια των Αθηναίων εναντίον των οποίων είχε επιτεθεί ο Δημήτριος ο Πολιορκητής. Η βασιλεία του κράτησε μόλις 4 μήνες.
Φίλιππος ο Ε” (237 – 179 π.Χ.): έγινε βασιλιάς σε ηλικία 16 ετών. Για να αντιμετωπίσει τη ρωμαϊκή απειλή συμμάχησε με τους Καρχηδόνιους. Ο πόλεμος εναντίον των Ρωμαίων κράτησε 10 χρόνια κι έληξε με τη συνθήκη της Φοινίκης, η οποία ήταν επωφελής για το Φίλιππο. Αργότερα συμμάχησε με τον Αντίοχο το Γ” της Συρίας εναντίον του Πτολεμαίου του Ε” της Αιγύπτου. Η ρωμαϊκή επέμβαση υπέρ του Πτολεμαίου είχε ως αποτέλεσμα την ήττα του Φιλίππου στις Κυνός Κεφαλές (197 π.Χ.). Ο Φίλιππος πέθανε ενώ προσπαθούσε να ετοιμάσει νέο πόλεμο εναντίον της Ρώμης, αφήνοντας στο θρόνο το γιο του Περσέα.
Φίλιππος: γιος του Αλέξανδρου του Α’. Ο Περδίκκας ο Β” τον ανάγκασε να καταφύγει στην Αθήνα το 436 π.Χ. επειδή ο γιος του Αμύντας διεκδικούσε το θρόνο.
Φίλιππος ο Μεγαλοπολίτης: γιος ενός Μακεδόνα Αλέξανδρου, ίσως απόγονος του Μ. Αλεξάνδρου. Διεκδικούσε το θρόνο από το Φίλιππο τον Ε”. Το 191 π.Χ. με διαταγή του Αντίοχου του Γ” φρόντισε για την ταφή των Μακεδόνων που είχαν σκοτωθεί στις Κυνός Κεφαλές και που δεν είχαν ταφεί από το Φίλιππο τον Ε”. Αργότερα μεταφέρθηκε στη Ρώμη ως όμηρος.
Φίλιππος: γιος του Λυσίμαχου και της Αρσινόης. Δολοφονήθηκε από τον Πτολεμαίο Κεραυνό.
Φίλιππος: γιος του Μαχάτα, Ελυμιώτης, σατράπης Ινδικής.
Φίλιππος: σατράπης Βακτριανής και Σογδιανής. Δολοφονήθηκε από τον Πείθωνα τον Εορδαίο.
Φίλιππος: γιος του Αντίπατρου. Το 317 π.Χ. κατηγορήθηκε από την Ολυμπιάδα ότι είχε δηλητηριάσει το γιο της Αλέξανδρο. Στη μάχη των διαδόχων τάχθηκε εναντίον του Αντίγονου και του Δημήτριου Πολιορκητή. Το 312 π.χ. τραυματίσθηκε και πέθανε, ενώ πολιορκούσε για λογαριασμό του αδελφού του βασιλιά Κάσσανδρου, τους Ηπειρώτες και Αιτωλούς.
Φίλιππος: δεύτερος γιος του Αντίγονου και της Στρατονίκης. Γεννήθηκε το 332 π.Χ. και πέθανε το 306, αφού πολέμησε γενναία στον Ελλήσποντο.
Φίλιππος: Μακεδόνας χαμηλής καταγωγής, που νυμφεύτηκε τη Βερενίκη. Παιδιά τους ήταν ο Μάγας και η Αντιγόνη, η οποία παντρεύτηκε το 298 π.Χ. τον Πύρρο της Ηπείρου.
Φίλιππος: πατέρας του Αντίγονου του Μονόφθαλμου.
Φίλιππος: αξιωματικός, φίλος του Αντίγονου, που πήρε μέρος στις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου.
Φίλιππος: Ακαρνάνας, γιατρός του Μ. Αλεξάνδρου. Έσωσε τον Αλέξανδρο από πυρετό που είχε προκληθεί από λουτρό στον ποταμό Κύδνο της Κιλικίας.
Φίλιππος: στρατηγός τον Πτολεμαίου, φρούραρχος Σικυώνας.
Φίλιππος: βασιλιάς της Συρίας, γιος του Αντίοχου Η’. Άκμασε τον 1ο π.Χ. αιώνα.
Εκτόπισε τον αδελφό του Δημήτριο και κυριάρχησε σε ολόκληρη τη Συρία το 88 π.Χ. Τον έδιωξε όμως από το θρόνο ο νεότερος αδελφός τον Αντίοχος ο ΙΒ”.
Φίλιππος: φίλος του Αντίγονου, φρούραρχος των Σάρδεων.
Φίλιππος: επιγραμματογράφος από τη Θεσ/νίκη που έζησε στη Ρώμη την εποχή του Τιβέριου. Συγκέντρωσε τα επιγράμματα των ποιητών που εμφανίστηκαν μετά το Μελέαγρο και τα δικά του σε μια συλλογή που αφιέρωσε σε κάποιον Κάμιλλο.
Φίλιππος: αξιωματικός του Ευμένη.
Φίλιππος ο Αμφιπολίτης: ιστορικός συγγραφέας. Έγραψε τα «Θασιακά» σε δύο βιβλία, τα «Ροδιακά» σε εννέα βιβλία και τα «Κωακά» σε είκοσι έξι βιβλία.
Φιλόξενος: γιος του Πτολεμαίου του Αλωρίτη.
Φιλόξενος: ταμίας διορισμένος από τον Αλέξανδρο για τις δυτικά του Ταύρου σατραπείες.
Φιλώτας: εταίρος του Μ. Αλέξανδρου, γιος του Παρμενίωνα, διοικητής του ιππικού των Εταίρων. Εκτελέστηκε με ακοντισμό, επειδή δεν κατάγγειλε συνωμοσία κατά του Αλεξάνδρου.
Φιλώτας: αξιωματικός, αρχηγός της μακεδονικής φρουράς που έδρευε στην Καδμεία των Θηβών (355 π.Χ.). Πήρε μέρος στην εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου, μετά το θάνατο του οποίου διορίσθηκε σατράπης Κιλικίας. Σκοτώθηκε στους εμφύλιους πολέμους των διαδόχων.
Φιλώτας: αρχηγός των Ιππέων στις μάχες του Αλέξανδρου κατά των Οδρυσών Θρακών στον Αίμο.
Φιλώτας: γιος του Κάρσι, βασιλικός παις, πήρε μέρος σε συνωμοσία κατά του Αλέξανδρου, το 327 π.Χ.
Φιλώτας: πατέρας του στρατηγού Παρμενίωνα.
Φιλωτέρα: κόρη του Πτολεμαίου Α” και της Βερενίκης.
Χ
Χρυσονόη ή Τορώνη: κόρη του βασιλιά της Σιθωνίας Κλίτου, σύζυγος του Πρωτέα.
Ψ
Ψευδοκαλλισθένης: συμβατικό όνομα του άγνωστου συγγραφέα της πρώτης φανταστικής μυθιστορηματικής βιογραφίας του Μ. Αλεξάνδρου (3ος μ.Χ. αιώνας). Το έργο αυτό αποδόθηκε εσφαλμένα στον στρατηγό του Καλλισθένη, ενώ μια λατινική του μετάφραση είχε αποδοθεί στον ιστορικό Αίσωπο.
Ω
Ωρείθυια: Νηρηίδα, κόρη του Νηρέα και της Δωρίδας γυναίκα ή μητέρα του Ευρώπου, βασιλιά της Μακεδονίας.
*Ο Αντώνιος Μπαζιργιάννης είναι εκπαιδευτικός.
Κατηγορία: Ιστορικά - Αρχαία Μακεδονία