21 Απριλίου, 2019
Ασφυκτικά γεμάτη ήταν η αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου του Δήμου Πέλλας το απόγευμα της Δευτέρας 15-4-2019 στην 11η εκδήλωση του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών της 23ης περιόδου 2018-19 που υλοποιείται από την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» σε αγαστή συνεργασία με την ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας. Ετούτη την φορά υπήρξε μια πολυσυμμετοχική δράση με συνδιοργάνωση από τους παρακάτω φορείς: Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος», Δήμος Πέλλας, ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας, Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πέλλας, Β΄ΕΛΜΕ Πέλλας και Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γιαννιτσών.
Κεντρικά πρόσωπα και εισηγητές στην εκδήλωσης ήταν ο Νταφούλης Βάιος, διδάκτωρ Α.Π.Θ. και διευθυντής του Παιδοψυχιατρικού Τμήματος του Ιπποκράτειου Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης που ανέπτυξε το θέμα: «Εθισμός στο διαδίκτυο και επιπτώσεις στην ψυχοσωματική υγεία των εφήβων» και η Μπαμπαλώνα Ελένη, συντονίστρια εκπαιδευτικού έργου πληροφορικής ΠΕ86-3ου ΠΕ.Κ.Ε.Σ Κεντρικής Μακεδονίας που ανέπτυξε το θέμα: «Ψηφιακή παιδεία και ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο»
Ανάμεσα στο πολυπληθές ακροατήριο υπήρξαν γονείς, εκπαιδευτικοί, μαθητές, ιδιώτες, παιδιά, έφηβοι και άλλοι πολλοί, δείγμα του τεράστιου ενδιαφέροντος που υπάρχει για το σχετικό ζήτημα, ειδικά στην σύγχρονη εποχή.
Χαιρέτησαν την εκδήλωση η αντιδήμαρχος Πέλλας Κουτσοκώστα Ζωή, ο πρόεδρος της Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» Κωνσταντίνος Κάμτσης, ο πρόεδρος της Β’ ΕΛΜΕ Πέλλας Σουκιούρογλου Ιωάννης και ο πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γιαννιτσών Διαμαντόπουλος Ηλίας. Παρών ήταν-παρά τον πιεστικό φόρτο εργασίας-και ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ν. Πέλλας Μπαχαράκης Θωμάς. Την όλη εκδήλωση συντόνισε ο Κενανίδης Λάζαρος μέλος του Δ.Σ. και υπεύθυνος του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών.
Το διαδίκτυο στις ημέρες μας είναι μια σύγχρονη πρόκληση και οφείλουμε να το εξετάσουμε και να το χρησιμοποιούμε με σοβαρότητα, συναίσθηση και συνετή χρήση. Οι νέοι άνθρωποι, αλλά σίγουρα και οι μεγαλύτεροι χρησιμοποιούν σε πάμπολλες ευκαιρίες την σύγχρονη ηλεκτρονική τεχνολογία. Το διαδίκτυο με τον τεράστιο πλούτο των πληροφοριών που αναμφίβολα διαθέτει, προσφέρει τεράστιες δυνατότητες στον τομέα της ενημέρωσης, της ψυχαγωγίας και της εργασίας. Οι νέοι μας εξοικειωμένοι με την πληροφορική, τα κινητά τηλέφωνα, τα τάμπλετ, τα ipad κλπ περνούν ατελείωτες ώρες μπροστά στην οθόνη του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή και του κινητού τηλεφώνου τους.
Ήδη από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά είναι αφοσιωμένα και σε αρκετές περιπτώσεις προσκολλημένα στο κινητό και στον υπολογιστή. Οι γονείς κ.ά. δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτή την συνήθεια των παιδιών που σε πολλές φορές έχει μεταβληθεί σε πάθος. Καλόν είναι να μπαίνουν όρια και κανόνες από νωρίς στα παιδιά και να μην ενεργούν ανεξέλεγκτα. Οι κανόνες στο σπίτι πρέπει να είναι σεβαστοί. Βεβαίως δεν γίνεται πάντα ο γονέας να λέει πάντα όχι στο παιδί του. Όμως πρόληψη στην ζωή σημαίνει να κάνεις σωστή αγωγή υγείας σε όλα τα επίπεδα και τις ηλικίες.
Ο ίδιος ο πατέρας της ιατρικής επιστήμης ο Ιπποκράτης είχε πει ότι τίποτα δεν αντικαθιστά τον ιατρό και τον ασθενή. Έτσι λοιπόν το διαδίκτυο είναι αναντικατάστατο ηλεκτρονικό μέσο στην εποχή μας. Θα χρειαστεί, όμως, να τονιστεί ότι είναι μέσο ψυχαγωγίας και εργασίας και επ΄ ουδενί σκοπός. Οι γονείς, οι παππούδες, οι ειδικοί κ.ά. θα χρειαστεί να τονίσουν στα παιδιά ότι εκεί δεν είναι η πραγματική ζωή, αυτή δε βρίσκεται αλλού. Πάθη πολλά κατακλύζουν την σύγχρονη κοινωνία όπως κλεπτομανία, πυρομανία, κάπνισμα, αλκοολισμός, χαρτοπαιξία, εθισμός στον ηλεκτρονικό τζόγο κ.ά.
Τι εννοούμε εθισμό; Είναι μια συνήθεια που πλέον έχει δυσμενείς έως και καταστροφικές επιδράσεις στον άνθρωπο. Είναι κάτι που δεν εμφανίστηκε ξαφνικά ένα πρωί στο παιδί. Σίγουρα η ίδια οικογένεια του το επέτρεψε με την ανοχή ή και την αδιαφορία που έδειχνε από νωρίς για την όλη συμπεριφορά και τις συνήθειες των παιδιών της. Δεν υπήρχε, λοιπόν, παιδί που μπήκε ξαφνικά στον κόσμο του διαδίκτυου. Θα χρειαστεί να μιλήσουμε ,πλέον, με την γλώσσας της ειλικρίνειας. «Κάτι που με ελέγχει και όχι το ελέγχω» θεωρείται εθισμός και πολλές φορές η κατάσταση ξεφεύγει με ανυπολόγιστες συνέπειες ειδικά για το παιδί και τον έφηβο.
Αν προσπαθήσει κάποιος ή ο ίδιος ή εάν καταφέρει να πείσει το παιδί του να μην ασχολείται για 1-2 ημέρες με το κινητό του, θα είναι μεγάλο επίτευγμα. Εάν ο άνθρωπος προσπαθήσει, εάν επιδείξει αυτοκυριαρχία και δεν μπει στον πειρασμό να κάνει χρήση του διαδίκτυου έστω και στο 24ωρο, εάν μετά τον ποδοσφαιρικό-ή άλλον αγώνα- κλείσει την τηλεόραση ή άλλη οθόνη μπροστά του, και διαβάσει ένα βιβλίο ή βγει έξω με φίλους ή ασχοληθεί με κάτι δημιουργικό ….τότε σαφώς και θα έχει επιτύχει πάρα πολλά και θα πρέπει να νοιώθει πιο δημιουργικός, κοινωνικός και παραγωγικός.
Τα συμπτώματα του εθισμού στο διαδίκτυο και γενικά στον υπολογιστή είναι αρκετά: ευερεθιστότητα, εκνευρισμός, απώλεια ύπνου-αϋπνία, προβλήματα στις ανθρώπινες σχέσεις, απομόνωση από τον κοινωνικό περίγυρο, έλλειψη πρωτοβουλίας, αλλαγή συμπεριφοράς, απουσίες συνεχείς και συστηματικές στο σχολείο κλπ.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που προσδιορίζουν και ευνοούν την εξάρτηση από Η/Υ και κινητά; Tο δύσκολο οικονομικό πλαίσιο του σπιτιού, οι συχνοί καβγάδες μεταξύ των μελών εντός της οικογένειας, τα προβλήματα που αναφύονται με τους συμμαθητές-τριες εντός, αλλά και εκτός σχολείου, τα προβλήματα σχολικού εκφοβισμού (bullying), οι ενδεχόμενες μαθησιακές δυσκολίες, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η έλλειψη αυτοπεποίθησης και πολλά άλλα.
Είναι ανάγκη για τον νέο, τον έφηβο να ανήκει κάπου σε παρέα, σε ομάδα, να συμμετέχει σε δράσεις, πρωτοβουλίες, θετικές ενέργειες, να λαμβάνει μέρος σε κατασκηνώσεις, ομαδικές εκδηλώσεις. Ο έφηβος όπως και ο κάθε άνθρωπος κοινωνικοποιείται καλύτερα με την επικοινωνία και την συνεργασία με τον συνάνθρωπό του. Την καλημέρα που λέει με τον γείτονα, τον γνωστό, τον φίλο, τον συγγενή κ.ά. τον βοηθάει στην κοινωνική του προσαρμογή.
Σε αντίθετη περίπτωση παρατηρούνται συμπτώματα όπως: απομόνωση από την οικογένεια και τους γύρω από αυτόν, χάνει την αίσθηση του χρόνου, παίζει δίχως μέτρο και ανεξέλεγκτα. Επίσης ξεχνάει να φάει ή ορισμένες φορές φέρνει το φαγητό του δίπλα στον υπολογιστή. Φαινόμενα όπως αλλαγή προγράμματος, παραπανήσια κιλά, διαστήματα αϋπνίας, μελαγχολικές καταστάσεις, εκνευρισμός κ.ά. είναι συνηθισμένα.
Σε ενδελεχή παρατήρηση γίνονται εμφανή αλλαγές όπως: ο έφηβος δεν αφιερώνει χρόνο σε άλλες υγιείς δραστηριότητες, παίζει για ώρες ηλεκτρονικά παιχνίδια για να ξεφύγει από προβλήματα, λέει πολλά ψέματα, εμφανίζει μειωμένη σχολική, κοινωνική και παραγωγική δραστηριότητα και ακόμη πιο ανησυχητικό: συνεχίζει να παίζει την χρήση Η/Υ και κινητού ασταμάτητα.
Εάν, όμως, ασχοληθεί κάποιος με το διαδίκτυο συνετά και με αληθινό όφελος με την ανάλογη πρόσβαση στο διαδίκτυο πετυχαίνει: πολύτιμη και ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών, δεν γνωρίζει σύνορα, αξιοποιεί και «δημιουργεί» έξυπνους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές, προωθεί την συναισθηματική-διαπροσωπική νοημοσύνη, ενθαρρύνει τις διαπροσωπικές σχέσεις, «περνάει» ομαλά την εφηβεία, ενισχύει τη νέα ταυτότητα.
Κοντά στα όσα ανησυχητικά ελέχθησαν προηγουμένως, ακούστηκαν και θετικά στοιχεία από τους νέους: ότι δηλαδή «οι Η/Υ προβάλλουν την επιστήμη και γίνονται γνωστές πληροφορίες» αυτή την άποψη την ενστερνίζεται το 93% των νέων ανθρώπων», μαθαίνω καινούρια πράγματα από το 90%, «με ευχαριστεί» δηλώνει το 89%, «με διασκεδάζει» το 92%, «επικοινωνία με φίλους», «με χαλαρώνει» απαντάει το 71%, ενώ «βαριέμαι» δηλώνει το 60%. Αρνητικές εμπειρίες δηλώνουν: «μόλυνση με ιό» το 49%, «βλάβες Η/Υ» δηλώνει το 10%, «διαφημιστικό γραμμής» το 8% και «παραβίαση ιδιωτικότητας» το 3%.
Καλόν είναι να λάβουμε σοβαρά υπόψιν ότι δεν πρέπει να δημοσιοποιεί κάποιος τα πάντα, δεν υπάρχει στον όλο χώρο συγνώμη για όσα δημοσιεύτηκαν, το λεγόμενο αποτύπωμα είναι «αθάνατο», έχουν καταγραφεί όλες οι δημοσιεύσεις, τίποτα δεν αναιρείται, σε «συνοδεύει» πάντα σαν μια αθάνατη ταυτότητα κ.ά.
Η εξάρτηση από τους Η/Υ δημιουργεί άγχος, κατάθλιψη, έλλειψη από κοινωνικές δεξιότητες, στροφή προς την κατανάλωση οινοπνευματωδών, χρήση ουσιών κ.ά. Ευτυχώς στην Ελλάδα παρατηρείται μικρή διάδοση του ηλεκτρονικού τζόγου και η όλη κατάσταση δεν θεωρείται από έγκριτους επιστήμονες ως δραματική.
Ο γονέας οφείλει να προφυλάσσει το παιδί του και σκοπός του πρέπει να είναι η απόκτηση της ανοχής της ματαίωσης γιατί ήδη τα παιδιά απολαμβάνουν πολλά από νωρίς. όλοι οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να στοχεύσουν σε πιο ποιοτικούς και παραγωγικούς τρόπους.
Ύποπτα σημάδια υπάρχουν και εύλογα προκαλούν υποψίες εξάρτησης από το διαδίκτυο κλπ. όταν το παιδί σε μια οικογένεια:
α. χρησιμοποιεί την πιστωτική κάρτα σας χωρίς την παρουσία ή συγκατάθεσή σας
β. όταν βάζει το χέρι του στις τσέπες σας και επιδιώκει να αγοράζει ελαττωματικά προϊόντα ή ψευδείς υπηρεσίες.
γ. όταν ανεβάζει φωτογραφίες του/σας
δ. όταν τις παραποιεί
ε. όταν κλέβει την ταυτότητα άλλου
στ. όταν συμπεριφέρεται με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που θάθελε να
φέρονται στον ίδιο
ζ, όταν διασκεδάζει στον εικονικό κόσμο του Διαδικτύου και όχι στον πραγματικό όπως: παραδοσιακά παιχνίδια, χώμα, λάσπη, ιδρώτας, πέσιμο, κτύπημα…
Πόσο λοιπόν φυσιολογικά θα μεγαλώσει;
α. όταν ασχολείται με κάτι που είναι εθιστικό, που «τρώει» όλο τον ελεύθερο/δημιουργικό χρόνο του;
β. όταν επηρεάζει αρνητικά την σχολική επίδοση, τη σωματική και ψυχική υγεία, την προσωπική υγιεινή;
γ. όταν αυτό τον απομακρύνει από φίλους και την οικογένεια;
Ενδιαφερθείτε, ως γονείς, λοιπόν:
α. για τις διαδικτυακές εμπειρίες του παιδιού σας.
β. Συζητήστε μαζί του τι του αρέσει να κάνει στο διαδίκτυο.
γ. Αφιερώστε χρόνο για να εξερευνήσετε τα παιχνίδια και τις υπηρεσίες που τα παιδιά σας χρησιμοποιούν
Ενημερωθείτε:
α. για τους κινδύνους που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Ενημερώστε το παιδί σας.
β. Θέστε όρια και κανόνες χρήσης του διαδικτύου πάντα σε συνεννόηση με το παιδί σας.
γ. Αναπροσαρμόστε τους κανόνες σε τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.
δ. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας γνωρίζει πως μπορεί να σας εμπιστευτεί οτιδήποτε το απασχολεί, χωρίς να φοβάται ή να ντρέπεται.
Κρατώντας τα μικρότερα παιδιά ασφαλή στο διαδίκτυο…
α. Τα μικρά παιδιά πρέπει να βρίσκονται πάντα υπό την επίβλεψή μας όταν
χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.
β. Η δημιουργία μιας οικογενειακής συμφωνίας είναι ένα χρήσιμο βήμα.
γ. Μπορεί να περιλαμβάνει το χρόνο που ασχολείται το παιδί στο διαδίκτυο, τους ιστότοπους που επιτρέπεται να επισκεφθεί, τη συμπεριφορά που αναμένεται να έχει όντας στο διαδίκτυο.
Λέμε όχι στην ανάρτηση φωτογραφιών των παιδιών μας στο διαδίκτυο γιατί
α. Μια φωτογραφία εκθέτει οπτικά το παιδί στον οποιοδήποτε κακόβουλο που περιηγείται στο διαδίκτυο.
β. Από μια φωτογραφία μπορεί κάποιος να αντλήσει προσωπικά στοιχεία για το παιδί και στη συνέχεια να το βλάψει.
γ. Μια φωτογραφία του παιδιού αναρτημένη στα κοινωνικά δίκτυα ευνοεί τις συνθήκες ώστε το παιδί να γίνει θύμα ψηφιακού εκφοβισμού (cyberbullying)
Προστασία προσωπικών δεδομένων
α. Εξηγήστε στο παιδί πόσο σημαντικό είναι να μην αποκαλύπτει τα προσωπικά του δεδομένα
β. Μάθετε στο παιδί όταν δημοσιεύει μια φωτογραφία που απεικονίζονται και άλλοι πάντα να ζητάει την έγκρισή του
Τι πρέπει να προσέχουν τα παιδιά:
α. Ηλικία έναρξης ενασχόλησης των παιδιών με το facebook είναι τα 13 χρόνια.
β. Είναι καλύτερα να δημιουργήσετε ένα προφίλ μαζί με το παιδί, που δεν θα αποκαλύπτει τα προσωπικά του στοιχεία, παρά να επιμένετε σε μια απαγόρευση που ενδεχομένως να το οδηγήσει στο να πάρει μόνο του πρωτοβουλία
γ. Ενθαρρύνετε το παιδί να χρησιμοποιεί έναν ισχυρό κωδικό πρόσβασης τον οποίο δε θα μοιράζεται με κανέναν,
δ. να χρησιμοποιεί κάποιο ψευδώνυμο και όχι το πραγματικό του όνομα,
ε. να μην ανεβάζει προσωπικές φωτογραφίες.
στ. Επιλέξτε μαζί μια φωτογραφία που θα αναρτήσει στο προφίλ του έτσι ώστε το ντύσιμο, η τοποθεσία και η απεικόνιση του προσώπου να μην δελεάζει κακοήθεις χρήστες. Προτείνετε αντί για φωτογραφίες να χρησιμοποιεί γραφικά με κινούμενα σχέδια
ζ. Εξηγήστε του ότι δεν πρέπει να δεχτεί να συναντηθεί μόνο του με κάποιον που γνώρισε στο διαδίκτυο, όσο χρόνο και αν συνομιλεί μαζί του
η. Εξηγήστε του ότι θα πρέπει να σέβεται τους άλλους χρήστες. Οι κανόνες καλής
συμπεριφοράς που ισχύουν στην πραγματική ζωή, ισχύουν και στο διαδίκτυο
θ. Κάντε του αίτημα φιλίας. Με αυτόν τον τρόπο του δείχνετε ότι έχετε κι εσείς
γνώσεις χειρισμού της νέας τεχνολογίας.
Τι κάνω ως γονέας εάν το παιδί µου αντιµετωπίζει πρόβληµα µε τη χρήση του Η/Υ;
α. Είναι σημαντικό να µη χρησιμοποιούμε την πρόσβαση στο Διαδίκτυο ως ανταμοιβή µιας καλής συµπεριφοράς του παιδιού ή να απαγορεύουμε την πρόσβαση στον υπολογιστή ως τιμωρία
β. Καλό είναι να έχουμε τις ηλεκτρονικές συσκευές µακριά από τα υπνοδωμάτια των παιδιών και σε κοινόχρηστους χώρους, ώστε να επιβλέπουμε τις ώρες που δαπανούν
Πρέπει να έχουμε υπόψη µας ότι εάν τα παιδιά αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα στην πραγματική ζωή (π.χ. άγχος, κατάθλιψη, δυσκολίες στις κοινωνικές σχέσεις) τείνουν να ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο.
Συμβουλές προς γονείς:
α. εξετάστε στις δικές σας δικτυακές συνήθειες σε περίπτωση που είστε χρήστης του ίντερνετ, καθώς αποτελείτε πρότυπο προς μίμηση και έπειτα προγραμματίστε ένα σχέδιο δράσης.
β. μιλήστε στο παιδί σας για την υπερβολική χρήση του ίντερνετ και ανακαλύψτε αν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος που γίνεται κατάχρηση.
γ. τοποθετείστε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο του σπιτιού και όχι στο παιδικό δωμάτιο
Είμαστε θετικοί στη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά γιατί τα πλεονεκτήματά του είναι περισσότερα από τα μειονεκτήματα
Αξιοποιώντας το διαδίκτυο, αποκτούν τα παιδιά δεξιότητες χρήσιμες για τη μετέπειτα ζωή τους
Το διαδίκτυο έχει γίνει βασικό εργαλείο στην εκπαιδευτική διαδικασία και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους, αρκεί να μην παραμελούν την προσωπική τους ζωή, τις σχέσεις τους, τα καθήκοντά τους.
Το διαδίκτυο δεν είναι εχθρός μας. Όμως, όπως και πολλά πράγματα στη ζωή μας, έτσι και αυτό χρειάζεται να χρησιμοποιείται με μέτρο.
Οι ποικίλες ερωτήσεις και οι απορίες που τέθηκαν από την πλευρά του κοινού στους ομιλητές ήταν πραγματικά πάρα πολλές και κάλυψαν-φυσιολογικά-σημαντικό χρόνο από την όλη εκδήλωση. Στο δε τέλος της εισήγησης των 2 ομιλητών τα θετικά σχόλια και οι καλές κριτικές από όλους τους παρευρισκόμενους, ολοκλήρωσαν με τον καλύτερο τρόπο την επιτυχημένη, ομολογουμένως πολυσυμμετοχική δράση της Δευτέρας 15-4-2019
Λάζαρος Η. Κενανίδης θεολόγος διδακτ. νεότερης ιστορίας Α.Π.Θ.
μέλος του Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος»
δ/ντής 2ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών «Κύριλλος και Μεθόδιος»
Κατηγορία: Ανοιχτό λαϊκό Πανεπιστήμιο - Περίοδος 23η 2018-2019 • Τα νέα της Εταιρείας