8. Ο Φώτης Κόντογλου και η Παιδεία του Γένους

23 Δεκεμβρίου, 2015


alp_per20_08_1

Εξαιρετική ήταν η ομιλία που παρακολούθησε το ευάριθμο κοινό που παρευρέθηκε στην φιλόξενη αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου του Δήμου Πέλλας την Δευτέρα 21-12-2015. Κεντρικός ομιλητής της 8ης εκδήλωσης του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου της 20ης περιόδου 2015-16, ο Δημήτριος Νατσιός δάσκαλος και θεολόγος, συγγραφέας και παρουσιαστής της εκπομπής «Γράμματα- σπουδάματα» του τηλεοπτικού καναλιού 4Ε. Θέμα της ομιλίας του: «Ο Φώτης Κόντογλου και η παιδεία του Γένους μας».

Εφέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από τον θάνατό και 120 χρόνια από την γέννηση του μεγάλου, και συνάμα ταπεινού, λογοτέχνη και αγιογράφου Φώτη Αποστολέλη από το Αϊβαλί (Κυδωνίες) της Αιολίδας της Μικράς Ασίας. Έμεινε ορφανός σε μικρή ηλικία και έτσι ανέλαβε την ανατροφή και διαπαιδαγώγησή του ο θείος του, o ιερομόναχος π. Στέφανος Κόντογλου ηγούμενος της παρακείμενης Ι.Μ. Αγίας Παρασκευής. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης και αναγνώρισης ο Φώτιος έλαβε το επώνυμο του ευεργέτη θείου του.

Το έργο του παραμένει διαχρονικό και ο λόγος του οξύς και πάντα επίκαιρος. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους δάσκαλους του γένους και συναριθμείται ανάμεσα στις εμβληματικές μορφές της Πονεμένης Ρωμιοσύνης και στους ομολογητές της ορθόδοξης πίστης μας. Έζησε οσιακά, ταπεινά και λιτά. Δεν επιδίωξε την προβολή, την ανάδειξη και τους επαίνους του κόσμου. Δανειζόταν χρήματα για να βοηθήσει απλούς και εμπερίστατους ανθρώπους του καιρού του. Ο ίδιος ανέθετε στον Θεό την πορεία του και εμπιστευόταν την χάρη του. Διατηρούσε την όμορφη παράδοση της Πονεμένης Ρωμιοσύνης και στηλίτευε τον πιθηκισμό και την μειονεξία που αισθάνονταν πολλοί Νεοέλληνες σαν έβλεπαν τα λαμπιόνια και τις σειρήνες της Δύσης. Γοητεία και εντυπωσιασμός δίχως ουσιαστικό περιεχόμενο και σαθρό υπόβαθρο έλκυε, και ακόμη περισσότερο ελκύει στην εποχή μας, τους επαρχιώτες Ελλαδίτες εκείνου του καιρού. Θλιβερά απομεινάρια ενός οικουμενικού και κοσμοπολίτικου κόσμου της -πρώην- απέραντης Ρωμιοσύνης. Παριστάνουν τους πάνσοφους και ειδήμονες οι ξενόδουλοι και αλλοιωμένοι στο φρόνημα –ευτυχώς όχι όλοι-πανεπιστημιακοί και άνθρωποι της διανόησης.

Ένας λαός με δίχως ταυτότητα, παρελθόν και θετικούς στόχους άγεται και φέρεται έχοντας χάσει την αξιοπρέπεια, την αρχοντιά και την ιστορική συνείδησή του. Εφηύρε την λέξη Ευρώπη (ελληνική κι αυτή κατ΄ουσίαν), απώλεσε τα νάματα της ορθόδοξης πίστης του, ξέκοψε από τις ρίζες της καταγωγής του και περιπλανιέται, καλύτερα βολοδέρνει, δίχως να ξέρει ποια είναι τα επόμενα βήματά του. Οι πνευματικοί του ταγοί που ενώ θα έπρεπε να αποτελούν υγιή πρότυπα, αυτοί εξαντλούνται σε μια διαρκή προσπάθεια αφελληνισμού και αποδόμησης της ιστορικής του συνέχειας και διαγωνίζονται πως θα καταστρέψουν μια ώρα αρχύτερα την εθνική μας συνείδηση.«Πνευματικοί σαλταδόροι έχουν πιάσει όλα τα πόστα. Ανθρωποκάμπιες που μαραζώνουν την πνευματική ικμάδα του γένους μας…. ο Ρωμαιοκαθολικισμός και ο Προτεσταντισμός ευθύνονται κατά μεγάλο μέρος για την διάδοση του Ισλαμισμού, της αθεϊας και της διαφθοράς που επικρατεί στον κόσμο». Διότι, εκτός των άλλων όποιος εξάγει ανθρωπιστικούς πολέμους, εισάγει τρομοκρατία.

Ο Φ.Κ. θεωρείται ως ο ευαγγελιστής της ορθόδοξης αγιογραφίας. Οι αγιορείτες πατέρες ακολούθησαν τα χνάρια του και οι ορθόδοξοι ναοί υιοθέτησαν την γνήσια παράδοση της βυζαντινής αγιογραφίας. Οι δυτικότροπες καλλιτεχνικές παρεμβάσεις και αρκετοί δυτικοί μεταστράφηκαν στην Ορθοδοξία επηρεασμένοι από τον άδολο και τίμιο αγώνα του για την επαναπροσέγγιση με τις πηγές της παράδοσης της ορθόδοξης Ανατολής. H τέχνη και η μουσική πολλές φορές αντί να εξευγενίζουν, να προβληματίζουν και να ικανοποιούν το ανθρώπινο αισθητήριο λειτουργούν αποπροσανατολιστικά και απαξιώνουν την ανθρώπινη προσωπικότητα, υποβαθμίζοντάς την.

Ένα από τα σημαντικότερα υπουργεία μας το υπουργείο Παιδείας απώλεσε το τίτλο Εθνικής και απέσυρε εκείνα τα ωραία αναγνωστικά που διαπαιδαγώγησαν υγιώς γενιές Ελληνοπαίδων. Τα αντικατέστησε με βιβλία γλώσσας διανθισμένα με κείμενα για ….οδηγίες χρήσης καφετιέρας, συνταγές μαγειρικής και θρησκευτικού αποχρωματισμού. Αντί τα νέα βιβλία, αναγνωστικά και ανθολόγια, να έχουν παιδαγωγικούς και εκπαιδευτικούς στόχους και να προβάλουν αρετές όπως η φιλοπατρία, η αξιοπρέπεια και η τόλμη, αυτά είναι γεμάτα με ήρωες γάτες, ζώδια, αστρολόγους, ουδέτερα κείμενα, ευτελή τραγουδάκια και άλλα σημεία που προκαλούν το μειδίαμα του κόσμου. Κάποτε επαινούνταν ο ηρωισμός, η ανδραγαθία και η συλλογική ευθύνη, τώρα προβάλλεται η δειλία, η αδιαφορία και ο ατομικισμός. Η Δύση του διαφωτισμού πλέον βρίσκεται σε μια μακροχρόνια περίοδο παρακμής και αλλοτρίωσης.

Μέσα από την παιδεία, τα σχολικά βιβλία και τον ελληνικό πολιτισμό θα μπορούμε να ενσωματώσουμε δημιουργικά και να αφομοιώσουμε τους αλλοδαπούς που ζουν στην χώρα μας. Αντί αυτών προβάλλουμε έντονα την πολυπολιτισμικότητα που οδηγεί γρήγορα στην γκετοποίηση. Υπάρχουν έξοχα κείμενα μεγάλων δημιουργών και λογοτεχνών όπως ο Α.Κάλβος, ο Γ. Δροσίνης, ο Ι. Πολέμης, ο Κ. Παλαμάς, Ο Δ. Σολωμός, ο Α. Παπαδιαμάντης, ο Γ. Σεφέρης, ο Γ. Ρίτσος κ.ά.που απουσιάζουν από τα σχολεία μας. Από την Α΄ Δημοτικού έως την Γ΄ Γυμνάσιου υπήρχαν, πριν λίγα χρόνια, 35 δημοτικά τραγούδια-μέχρι και ο Γκαίτε επαίνεσε την ύπαρξη και την χρησιμότητά τους- στην θέση τους τώρα υπάρχουν συνταγές μαγειρικής. Η παιδεία είναι φως, και αποστολή της θα έπρεπε να είναι η επανασύνδεση των μαθητών με τις ρίζες του Ελληνισμού και οι δάσκαλοι, φωτιστές του πολύπαθου λαού μας. Το μέλλον ενός έθνους εξαρτάται από την παιδεία των νέων. Η μεγάλες μάχες γίνονται στις σχολικές αίθουσες, στην γλώσσα, την συνείδηση, την πίστη, την ιστορία…. «Όλα τα έθνη για να προοδεύσουν πρέπει να βαδίσουν εμπρός, πλην του ελληνικού που πρέπει να στραφεί πίσω». Πίσω όχι ως στείρος συντηρητισμός και άγονη προγονολατρία, αλλά ως επιστροφή στο ήθος το ρωμαίικο, των ηρώων και των αγίων μας.

Πολλάκις το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει τις αιτίες τους και στο γεγονός ότι αρκετά παιδιά δεν έχουν πνευματική καλλιέργεια, εναργή λόγο, πειστικά επιχειρήματα και ορθόδοξο ήθος.Χρήσιμοι οι ψυχολόγοι μα τα παιδιά μας κατά βάθος έχουν ανάγκη από καλούς γονείς και φωτισμένους πνευματικούς, καθώς η εξομολόγηση και η Θεία Κοινωνία είναι σε θέση να τους βοηθήσει και να τους στηρίξει σε όλα τα βήματά τους.

Το νεοελληνικό κρατίδιο αντί να ενισχύσει και να προβάλλει την ελληνική οικογένεια και δη την πολύτεκνη, στυλοβάτης του γένους , ειδικά στις ημέρες μας που αγκομαχά και δεινοπαθεί, προβάλλει και θορυβεί γύρω από νομοθεσίες για σύμφωνα συμβίωσης και ασέλγειας που οδηγούν στον εκφυλισμό και την εξαφάνιση του γένους των Ελλήνων. Είναι αλήθεια ότι η πνευματική κρίση οδηγεί στην ηθική κρίση και ακολουθείται από την υλική. Τα παραδείγματα των ηρώων του Κυπριακού Αγώνα Ευαγόρα Παλληκαρίδη και Γρηγόρη Αυξεντίου εμπνέουν με την στάση και τον ηρωισμό τους την νέα γενιά ενάντια σε κάθε είδους κατοχή. Μορφές πρότυπα όπως ο Γ. Μακρυγιάννης, ο Α. Παπαδιαμάντης και ο Φ. Κόντογλου καθοδηγούν και βηματίζουν καθάρια την πορεία της Ρωμιοσύνης. Υπάρχει ελπίδα ότι τα πράγματα θα αλλάξουν προς το καλύτερο, αρκεί να υπάρχει θέληση, υπομονή και πίστη στο Θεό.

Χαρακτηριστικά ηχεί η θριαμβευτική ιαχή του Φώτη Κόντογλου: «Αδέλφια Ρωμιοί Έλληνες κρατείστε ζωντανή την πίστη μας, τον θησαυρό της Ορθοδοξίας, γιατί καλύτερο δεν υπάρχει σ΄ ολάκερο τον κόσμο»!

Η εξαιρετική εκδήλωση, που ενθουσίασε το ακροατήριο, προϊόν συνεργασίας μεταξύ Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» και ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας, απέδωσε γόνιμους καρπούς και έκλεισε πολύ όμορφα με την παρουσίαση Χριστουγεννιάτικων ύμνων από την βυζαντινή χορωδία του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Γιαννιτσών υπό την εμπνευσμένη διεύθυνση του χοράρχη Ιωάννη Παπακωνσταντίνου.

Λάζαρος Η. Κενανίδηςθελόγος, διδάκτ. Α.Π.Θ.
δντής 2ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών «Κύριλλος και Μεθόδιος»

 

alp_per20_08_2 alp_per20_08_3

alp_per20_08_4 alp_per20_08_5

alp_per20_08_6 alp_per20_08_7

Κατηγορία: Ανοιχτο Λαικό Πανεπιστήμιο – Περίοδος 20η 2015-2016Νεότερη Ελλάδα

© 2007 - 2020 Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών "Ο Φίλιππος"
Διεύθυνση: Δημάρχου Στάμκου 1 58100 Γιαννιτσά, Τηλέφωνο: 2382083684, email: filippos@fileg.gr