Το βιβλίο της κ. Σταυρούλας Αποστολίδου δεν είναι ιστορικό σύγγραμμα. Είναι ένα απλοϊκό αφήγημα για ιστορικά γεγονότα του γενέθλιου τόπου, που γνώρισε μέσα από την προφορική παράδοση συγγενών της, περιβεβλημένα με προσωπικά της βιώματα.
Αυτό που προσελκύει την προσοχή με την πρώτη ματιά είναι ο τίτλος του: «Η δική μου Ηλέκτρα», η Ηλέκτρα της Σταυρούλας. Δίκαια μπορεί να απορήσει ο αναγνώστης: Μήπως αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν και άλλες Ηλέκτρες; Η απάντηση είναι: ΝΑΙ, συναισθηματικά και αισθητικά υπάρχουν διάφορες Ηλέκτρες. Υπάρχει η Ηλέκτρα του ιστορικού συγγραφέα, η Ηλέκτρα του ζωγράφου και του γλύπτη, η Ηλέκτρα των παραδόσεων, η Ηλέκτρα των συναισθημάτων. Ανάλογα με ποια ματιά τη βλέπει κανείς. Με τη ματιά της έρευνας; της τέχνης; της ψυχής;
Η Σταυρούλα είδε την Ηλέκτρα από τη δική της οπτική γωνία. Τη γνώρισε, την ανίχνευσε, την ψηλάφισε, και τη σχηματοποίησε στο νου και στην ψυχή της, μέσα από τα ακούσματα του παππού Διονύση και της γιαγιάς Σταυρούλας.
Η αφήγηση των αναμνήσεων αρχίζει από τον πρόλογο του βιβλίου, με τις πιο τρυφερές και συγκινητικές στιγμές μια μικρούλας, που τρύπωνε στη στοργική αγκαλιά της γιαγιάς Σταυρούλας, με το κρέπι τη μαντήλα στα μαλλιά, και ρούφαγε αχόρταγα την κάθε κουβέντα της για τα γεγονότα και τα παλικάρια στον Βάλτο και τους αγώνες τους για τη Μακεδονία, για το μικρό χωριό τους, τον Ζορμπά, για τα πάθη και τους καημούς των ανθρώπων του, για την εκκλησία και το σχολείο του, για την ηρωική δασκάλα του την Ηλέκτρα. Ατέλειωτες ιστορίες που άγγιζαν την παιδική της ψυχή και άλλοτε την ανατρίχιαζαν και τη γέμιζαν με δέος και ρίγη, ειδικά όταν άκουγε τον παππού Διονύση να της διηγιέται πως ο τόπος τους ήταν βαμμένος με αίμα ηρώων.
Για τον Ζορμπά μαθαίνουμε πως ήταν ένα χωριό χτισμένο στις όχθες του ιστορικού Βάλτου. Τα νερά του συχνά φούσκωναν από τον γειτονικό Λουδία και άγγιζαν τα κατώφλια των σπιτιών. Οι πλάβες, βάρκες χωρίς καρίνα για αβαθή νερά, ήταν τα μέσα συγκοινωνίας, μεταφοράς, επαγγελματικής χρήσης, για ψάρεμα, για ραγάζια, αλλά και για διακίνηση ανταρτών και οπλισμού κατά τον Μακεδονικό Αγώνα. Ήταν στιγμές που ο Ζορμπάς θύμιζε μικρή Βενετία, αφού για να πάς στο μικρό μπακάλικο του χωριού χρειαζόταν πλάβα.
Μαθαίνουμε για την ιστορία και την παλαιότητα της εκκλησίας του χωριού, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με την καμπάνα την σημαδεμένη από τις σφαίρες των κομιτατζήδων.
Μαθαίνουμε και για το σχολείο του Ζορμπά, όπου δίδασκε η ηρωική Ηλέκτρα τα ελληνικά γράμματα και την ελληνική ιστορία στα λιγοστά παιδάκια του χωριού, τόνωνε το φρόνημα των κατοίκων του και όπου σε ειδική κρύπτη (κρυψάνα) έκρυβε πολεμοφόδια και κυνηγημένους ή λαβωμένους Έλληνες αντάρτες. Εκεί διασώθηκε λαβωμένη και η ίδια, από τον καπετάν Νικηφόρο (Ι. Δεμέστιχα) όταν οι κομιτατζήδες έκαψαν το σχολείο του Ζορμπά την άνοιξη του 1907.
Οι διηγήσεις και οι μαρτυρίες αυτές για τα ηρωικά χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα και τη θρυλική Ηλέκτρα, έχουν εξάψει τη φαντασία της Σταυρούλας των παιδικών χρόνων και έχουν σωρεύσει στην παιδική της ψυχή σημαντικά αποθέματα από τα περιστατικά γενναιότητας και θυσιών μέσα στον Βάλτο, που μετασχηματίζονται μέσα της σε σκέψεις, ονειρικές φαντασιώσεις και συναισθήματα και ενεργοποιούνται όποτε οι περιστάσεις δημιουργήσουν την κατάλληλη ατμόσφαιρα.
Στις πληροφορίες των σεβάσμιων προγόνων αργότερα προστέθηκαν εντυπώσεις και παραστάσεις από βιβλία, στα περιεχόμενα των οποίων η Σταυρούλα εντρυφούσε αχόρταγα για αναφορές στον Ζορμπά και στην Ηλέκτρα.
Η πρώτη και σπουδαιότερη πηγή έμπνευσής της, όπως ομολογεί η ίδια, ήταν τα «Μυστικά του Βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα. Και πόσες γενεές δεν ενέπνευσε αυτό το ανεπανάληπτο μυθιστορηματικό έργο. Με τους ήρωές του, τον Άγρα, τον Νικηφόρο, τον Γκόνο, τον Ακρίτα, τον Αποστόλη, τον μικρό Γιοβάν και την Ηλέκτρα του Ζορμπά, με τις εκπληκτικές περιγραφές του ιστορικού Βάλτου και τις άφθαστου ηρωισμού σκηνές που έλαβαν χώρα εκεί.
Τα Μυστικά του Βάλτου υπήρξαν το εφαλτήριο απογείωσης της κ.Σταυρούλας προς τους φιλόδοξους στόχους της, η αφετηρία μιας διαδρομής που οδηγούσε στην πραγμάτωση μιας τολμηρής επιθυμίας της, ενός ονείρου πολλών ετών, της απεικόνισης της Ηλέκτρας, της δασκάλας του Μακεδονικού Αγώνα στον Ζορμπά.
Το βιβλίο «Η δική μου Ηλέκτρα», με όλη την απλοϊκή του γραφή και την ανεπιτήδευτη δομή του, υποδηλώνει και αναδεικνύει με ποιον τρόπο κυοφορείται η έμπνευση και στοιχειοθετείται η μυθοπλασία, που έχει τις πηγές της στην άποψη του συγγραφέα για τα γεγονότα, αλλά και στην αποθησαυρισμένη γνώση και στα βιώματα των δικών του ανθρώπων.
Το παράδειγμα της κ. Σταυρούλας είναι προς μίμηση και απευθύνεται σε όσους έχουν τις ευκαιρίες των ακουσμάτων, των βιωμάτων και των εμπειριών, να μη διστάζουν να καταγράφουν η να καταθέτουν τις ιστορίες τους, συμβάλλοντας έτσι στο κλωθογύρισμα και στη διεύρυνση της ιστορικής μνήμης και αναπτερώνοντας τις ελπίδες για το μέλλον της ιστορικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς, απαλλαγμένων από συμπλέγματα, φόβους και διλήμματα.
Κλείνοντας, συγχαίρω την Σταυρούλα Αποστολίδου για το πρώτο συγγραφικό της σκίρτημα, εύχομαι στο βιβλίο της να είναι καλοτάξιδο και καλοδιάβαστο και στην ίδια καλή συνέχεια.