3 Δεκεμβρίου, 2014
Με τους καλύτερους οιωνούς ξεκίνησε η 16η περίοδος 2011-2012 του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών. Η παρουσία του σεβασμιότατου μητροπολίτη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ και η τέλεση του αγιασμού από τον ίδιο, έδωσε ευλογημένη πνοή και την απαραίτητη δύναμη από τον Θεό για την ευόδωση των ευγενών στόχων, που έχουν τεθεί από την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών «Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ» με την συνεργασία της ΔΗΚΕΠΑ του Δήμου Πέλλας..
Το απόγευμα της Δευτέρας 14-11-2011 στον φιλόξενο χώρο του Δημαρχείου Πέλλας έλαβε χώρα μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση με θέμα: «Η συνεισφορά των εντοπίων στον Μακεδονικό Αγώνα». Κεντρικός ομιλητής ο ιστορικός ερευνητής και υποψήφιος διδάκτορας του Α.Π.Θ. κ. Αριστοτέλης Σπυριδόπουλος, ένας ευγενής και φιλόδοξος νέος επιστήμονας, που αφιερώνει σημαντικό χρόνο και κόπο συλλέγοντας στοιχεία και πλούσιο φωτογραφικό υλικό για τους γηγενείς μακεδονομάχους. Αναφέρθηκε στα προβλήματα και την δυσκολία καταγραφής του υπάρχοντος αρχειακού υλικού, στις αντιφατικές πληροφορίες για τα πρόσωπα, στην πρόσβαση των υπαρχόντων φακέλων και στην αμερόληπτη προσέγγιση των προσωπικών διηγήσεων και μαρτυριών, συγγενών και απόγονων των αγωνιστών του νομού Πέλλας, αλλά και της υπόλοιπης Μακεδονίας.Oι τελευταίοι με βάση το έργο και την προσφορά τους αναγνωρίζονταν ως πράκτορες, όργανα και οπλαρχηγοί.
Πρωτοπόρος στην έρευνα υπήρξε ο Άγγελος Αναστόπουλος, που μελέτησε το έργο και την δράση των γηγενών, διατρέχοντας όλη την Μακεδονία και αποτέλεσε σημείο αναφοράς και φάρος για τους ερευνητές. Ήταν εκείνος που καταχώρησε στους Μακεδονομάχους και τον Θωμά Γουσόπουλο, τον μετέπειτα δολοφονηθέντα δάσκαλο από τους Γερμανούς κατακτητές το 1944. Σημαντική υπήρξε η συμβολή των, δεμένων με την γη τους, Σαρακατσαναίων , όπως ο καπετάν Νάνος που έδρασε στον Άγιο Αθανάσιο Έδεσσας, οι ευπατρίδες αδελφοί Φαρμάκη, ο Δημήτρης, ο Χρήστος, ο Ιωάννης, δεμένοι με τα ποιμνιοστάσιά τους, ο Γιώργος Καραφυλιάς, γενναίος συμπολεμιστής του Γαρέφη. Ο Βάλτος των Γιαννιτσών, όπως πολύ ωραία περιγράφεται «Στα μυστικά του Βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα, υπήρξε χώρος και αφορμή για την αναπτέρωση του εθνικού φρονήματος των Ελλήνων. Ο Ελληνισμός ανάκαμψε από την υπονόμευση και τις παγίδες της Εξαρχίας και επανασυνδέθηκε με το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τη δράση του Γκόνου Γιώτα, του Ματαπά, του Παπατζανετέα, του Τέλλου Αγαπηνού, του καπετάν Νικηφόρου κ.ά.
Αναμφίβολη υπήρξε η υπηρεσία και η προσφορά στον Αγώνα δασκάλων και επιτρόπων. Με την πύρινη εθνική διδασκαλία. τους συνέβαλαν και αυτοί στον αγώνα με τον δικό τους τρόπο. Φωτεινά παραδείγματα αποτελούν ο Χρήστος Σταυρίδης με καταγωγή από την Ακρολίμνη, η Λιλή (Τσίσκα) Τσίτσιου, η Εδεσσαία, που δολοφονήθηκε εντός της σχολικής αίθουσας, ο Ευάγγελος Κωφού, οι Γιαννιτσώτες : Μιχαήλ Βαρελάς, Γκοτζαμάνης Πέτρος, Χρήστος Χατζηδημητρίου και Aναστάσιος Οργαντζής. Καταλυτική υπήρξε στον μεγάλο αγώνα, η συνεισφορά των ιερέων: ο Ιωάννης Σιβένας, ο Παπαϊωάννου Ευάγγελος (ή μάλλον Δημήτριος), ο Παπανώε από την Λαγκαδιά, ο Ευστάθιος Παπαστογιάννης, που μαχαιρώθηκε από τους κομιτατζήδες, ο Αντώνιος Λεπίδας από τα Γιαννιτσά, ο Αθανάσιος Φράγκου από την Έδεσσα και ο Κων/νος Σταφίδας από την Καρυδιά .
Ο αρχιμανδρίτης Παπα – Νίκανδρος που έδρασε στην επαρχία Καρατζόβας, ο ποντιακής καταγωγής στρατιωτικός Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, ο Στέφανος επίσκοπος Βοδενών (Έδεσσας) και ο Διονύσιος Εδέσσης, που μπήκε απελευθερωτής στην Φλώρινα, κοσμούν με την δράση και την προσφορά τους την τοπική ιστορία.
Απομένουν ακόμη πολλοί αγωνιστές να αποκατασταθούν επιστημονικά στις συνειδήσεις των μελετητών και των ενδιαφερόμενων, ώστε να κλείσει –αν αυτό βέβαια είναι δυνατόν –ο κατάλογος των μακεδονομάχων. Το τελευταίο καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο, γιατί ο κατάλογος με τα ονόματα συνεχώς διευρύνεται, το υλικό πολλαπλασιάζεται με την πρόσθεση νέων περιπτώσεων και αναφαίνονται καινούργια στοιχεία. Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, από Θεσσαλονίκη ορμώμενη και με καινούργιες και επιμελημένες εκδόσεις βιβλίων, αναλαμβάνει να καλύψει ένα μεγάλο κενό στην ιστορική, θρησκευτική και εθνική έρευνα, προσφέροντας στο βιβλιόφιλο κοινό συνεχώς ευκαιρίες και αφορμές στην περιπέτεια της εθνικής αυτογνωσίας.
Λάζαρος Η. Κενανίδης, θεολόγος,
υποψ. διδάκτορας Α.Π.Θ., δ/ντής 2ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών
Κατηγορία: Ανοιχτο Λαικό Πανεπιστήμιο – Περίοδος 16η 2011-2012